سناریوهای مدنظر ترامپ برای جهان چیست؟

دکتر علی اکبر صالحی قائم مقام فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران، وزیر اسبق امور خارجه و رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی در یادداشتی اختصاصی برای جماران نوشت:

بسم الله الرحمن الرحیم

در این یادداشت قصد دارم سناریو هایی که به نظر می رسد آمریکا به طور کلی، و ترامپ به طور اخص، در نظر گرفته است را بررسی کنم. اما در ابتدا وضعیت جهان از منظر آمریکا لازم است:

۱-رقبای اصلی در مقابل تک قطبی بودن آمریکا:

الف) چین از حیث اقتصادی، تجاری و فناوری
ب) روسیه از حیث نظامی.

۲-اهمیت منطقه خاورمیانه از جهات مختلف انرژی، سیاسی، ژئو‌لیتیک و تمدنی.

۳-بحث داغ ناتو بین اروپا و آمریکا از حیث تأمین بودجه، باز تعریف مأموریت آن و خطر بی تکلیف ماندن وضع اوکراین.

۴-اختلاف نظر در بحث مهم تغییرات آب و هوا بین آمریکا و سایر کشورهای جهان

۵-تأمین مطمئن مواد اولیه استراتژیک که برآمده از عناصر نادر خاکی هستند. در این حوزه، در حال حاضر چین دست برتر را دارد. ترامپ در صحبت های اخیرش با پیش کشیدن موضوع اوکراین به این موضوع اشاره کرد.

۶-بحث بسیار مهم و راهبردی فناوری کوانتومی و هوش مصنوعی که تغییر دهنده چهره جهان در قرن بیست و یکم خواهد بود. چین پا به پای آمریکا و بسیار جلوتر از اروپا پیش می رود و این زنگ خطری است برای هر دوی آنها. یک نمونه بارز آن DeepSeek بود که اعلام آن قریب به چند صد میلیارد دلار به صنایع مرتبط در آمریکا ضربه زد.

۷–بدهی سنگین سی و پنج میلیارد دلاری دولت آمریکا، و اینکه نسبت بدهی به تولید ناخالص داخلی آن به ۱۲۴٪ رسیده است. این ناقوس خطرناکی برای حفظ دلار به عنوان یک ارز معتبر بین المللی است. برای همین ترامپ در روزهای اول زمامداری خود بحث اینکه آمریکا باید هاب رمز ارزها در دنیا باشد را پیش کشید و بریکس را در کنار گذاشتن دلار تهدید کرد.

۸-تسلط بر منابع مهم انرژی های فسیلی و منابع گوناگون معدنی دیگر به عنوان ابزاری موثر در مهار برخی کشورهای رقیب مانند چین. برای مثال، تسلط کامل بر منابع نفت و گاز خاورمیانه می تواند اهرمی مهم در مهار چین باشد.

۹-بسط فرهنگ لیبرال دموکراسی، چه در حوزه حکمرانی و چه در حوزه فرهنگی که در بر گیرنده باورها، آداب و سنن و هویت ملت ها می شود.

۱۰-بازنگری در سیاست چماق و هویج و تأکید بر سیاست چماق. این امر اخیرا در صدور فرمان اجرایی ترامپ مبنی بر قطع کمک های بین المللی آمریکا تجلی یافته است.

۱۱-تأکید بر پیگیری سیاست ایجاد بحران در عرصه بین المللی و سپس تلاش در مدیریت و حل دلبخواهی آن. دنباله این سیاست طبق ضرب المثل ایرانی «به مرگ گرفتن تا به تب راضی شود» است.