چشمانداز روشن رویدادهای قرآنی در اصفهان
نابودی زمین‌های مرغوب پایین‌دست زاینده‌رود، خشک‌سالی‌های مکرر و مدیریت نادرست منابع آب، این خطه مهم کشاورزی را در آستانه از دست دادن ظرفیت‌های حیاتی‌اش قرار داده است. مسئولان و کارشناسان هشدار می‌دهند که اگر وضعیت به همین منوال ادامه یابد، بخش عمده‌ای از اراضی کشاورزی و زیست‌بوم منحصر به فرد این منطقه به نابودی کامل نزدیک می‌شود.
مدیریت ناکارآمد و توسعه غیرپایدار؛ علت اصلی بحران
به گزارش پایگاه خبری سپاهان خبر مهدی طغیانی، نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی، با تأکید بر عدم رعایت کامل قانون در توزیع عادلانه آب و توسعه ناپایدار کشاورزی در بالادست زاینده‌رود می‌گوید: «بیش از نیمی از جمعیت استان به طور مستقیم درگیر بحران کم‌آبی و پیامدهای آن هستند.»
او مشکل اصلی را صدور مجوزهای کشاورزی بدون توجه به محدودیت منابع آبی و گسترش بی‌ضابطه پمپاژهای غیرمجاز می‌داند و تأکید می‌کند: «وقتی منابع آبی برای رودخانه زاینده‌رود به حداقل رسیده، چگونه مجوزهای جدید صادر می‌شود و چرا این روند اصلاح نمی‌شود؟ این مسأله کاملاً خلاف اصول مدیریت پایدار منابع آب است.»
تخریب محیط زیست؛ از جنگل‌های سرسبز تا زمین‌های خشک
نمونه‌ای آشکار از پیامدهای سوءمدیریت منابع طبیعی، نابودی محیط زیست منطقه غرب اصفهان و خمینی‌شهر است. طغیانی در این باره به خبرگزاری ایرنا یادآور شد: «مناطقی که زمانی پوشش گیاهی سالم و درختان چند صدساله داشتند، امروز کاملاً تخریب شده‌اند.» این تخریب‌ها نه تنها کشاورزی را به مخاطره می‌اندازد بلکه سلامت اکوسیستم منطقه را نیز دچار بحران جدی کرده است.
تخلفات گسترده در مدیریت منابع آب
نماینده اصفهان به وجود مستندات متعدد در خصوص برداشت غیرقانونی آب اشاره کرده و می‌گوید: «حداقل ۱۰۰ مورد تخلف مستند در زمینه مدیریت آب وجود دارد و این اطلاعات می‌تواند به مسئولان ارائه شود.» این تخلفات نقش مهمی در کاهش چشمگیر آب جاری در زاینده‌رود و از بین رفتن منابع مهم پایین‌دست ایفا کرده است.
پیامدهای خشکی زاینده‌رود بر امنیت آبی و محیط زیست
بر اساس گزارش‌ها، طی دو دهه گذشته، رودخانه زاینده‌رود در ۸۰ تا ۹۰ درصد روزهای سال در اصفهان خشک بوده است. این مسئله تأمین آب آشامیدنی به ویژه در فصل‌های گرم را مختل کرده و موجب شده مشکلات زیست‌محیطی همچون فرونشست زمین و افزایش ریزگردها در این استان شدت یابد. کارشناسان معتقدند فقدان مدیریت کارآمد، بی‌توجهی به توسعه پایدار و ناکافی بودن اقدامات قانونی وزارت نیرو از عوامل جدی بروز این بحران است.
ضرورت اصلاحات ساختاری و مدیریت علمی
دکتر سهیل حسینی، کارشناس منابع آب و استاد دانشگاه علوم کشاورزی، در گفت‌وگو با خبرنگار سپاهان خبر می‌گوید: «بحران آب در منطقه زاینده‌رود حاصل سال‌ها سوءمدیریت و عدم اجرای دقیق سیاست‌های توسعه پایدار است.
توزیع ناعادلانه منابع و صدور مجوزهای بی‌رویه به کشاورزی در مناطق محدود، نه تنها باعث خشکیدگی رودخانه شده، بلکه منجر به تخریب خاک و شرایط محیطی می‌شود.» وی تأکید کرد که «اصلاح ساختار مدیریتی آب، اجرای دقیق قوانین و افزایش فرهنگ صرفه‌جویی میان کشاورزان و مسئولان، از الزامات حیاتی برای بازگرداندن پایداری به این سیستم است.»
اتخاذ راهبردهای جامع و بلندمدت ضروری است
برای جلوگیری از فروپاشی کشاورزی و اکوسیستم پایین‌دست زاینده‌رود، اتخاذ راهبردهای جامع و بلندمدت ضروری است. برنامه‌ریزی دقیق، نظارت مستمر بر برداشت آب‌ها، توقف توسعه ناپایدار و توزیع عادلانه منابع آبی باید به صورت جدی مورد توجه قرار گیرد. علاوه بر آن، حمایت از کشاورزان برای استفاده از روش‌های نوین و کم‌مصرف آبی و توسعه گلخانه‌ها می‌تواند بخشی از راهکارهای مقابله با بحران باشد.
بحران آب و خشکیدن زاینده‌رود نگرانی عمیقی را در میان مردم و فعالان محیط زیست استان اصفهان ایجاد کرده است. مدیریت نادرست و توسعه ناپایدار آبی به زودی به از بین رفتن زمین‌های حاصلخیز پایین‌دست این رودخانه منجر خواهد شد، مگر اینکه تصمیم گیرندگان با یک نگاه علمی و پایدار، تدابیر اصلاحی و اجرایی قوی اتخاذ کنند. حفظ منابع آبی و خاک این منطقه تحت تأثیر مستقیم امنیت غذایی و زندگی میلیون‌ها نفر قرار دارد و به همین دلیل، سیاست‌های مدیریت آب باید به سمت پایداری، عدالت و حفاظت زیست‌محیطی هدایت شود.
دیدگاهتان را بنویسید