سد اداری و بروکراسی
بر اساس اعلام سازمان هواشناسی کشور، از اواخر تیرماه با افزایش کم‌سابقه دمای هوا مواجه خواهیم بود. شدت موج گرمای پیش‌بینی‌شده در مناطقی چون خوزستان، تهران، قم، خراسان شمالی، اصفهان و یزد به حدی است که وزارت بهداشت درباره تشدید خطر گرمازدگی هشدار داده است. یکی از بحث‌های پرتکرار این روزها مربوط به استفاده از وسایل سرمایشی، نگرانی درباره قطعی‌های برق، و روشن ماندن طولانی‌مدت کولرهاست. در این خصوص پایگاه خبری سپاهان خبر گفت‌وگویی با سپهر غفوری، تکنسین تاسیسات برودتی و حرارتی انجام داده‌است:
- برای بسیاری از مردم این پرسش مطرح است که؛ در شرایط قطعی‌های مداوم برق، چه کنیم تا وسایل برقی مثل یخچال و کولر آسیب نبینند؟
بهترین راهکار، استفاده از محافظ برق مناسب برای یخچال، کولر و سایر لوازم برقی است. محافظ‌ها هنگام نوسان شبکه یا بازگشت ناگهانی برق، از ورود شوک الکتریکی به دستگاه جلوگیری می‌کنند. همچنین بهتر است هنگام قطع برق، وسایل بزرگ را دستی خاموش و پس از بازگشت پایدار برق روشن کنید. به‌طور کلی “تنفس دادن” به وسایل برقی، به افزایش طول عمر آن‌ها کمک می‌کند.
- آیا استفاده طولانی‌مدت از کولرهای آبی و گازی می‌تواند منجر به سوختن آن‌ها شود؟
قطعاً هر وسیله برقی اگر بیشازحد و خارج از بازه زمانی توصیه‌شده روشن بماند دچار مشکل و در نهایت سوختگی می‌شود. کولر آبی، متشکل از موتور، سیم‌پیچ و دریچه‌هاست که در اثر کارکرد بی‌وقفه و طولانی، موتور یا کمپرسورش آسیب می‌بیند و از کار می‌افتد. همچنین اگر فشار آب کم باشد و آب به کولر نرسد، احتمال داغ کردن و سوختن موتور وجود دارد.
- اگر کولر بی‌آب شود هم این مشکل پیش می‌آید؟
بله؛ کولر آبی از هوایی که ایجاد می‌کند، خنک می‌شود (بر خلاف سیستم‌های مشابه خودرو که رادیاتور یا فن جدا دارند). اگر کولر بدون آب باشد، قطعاً پس از چند ساعت کارکرد، موتور داغ و در نهایت می‌سوزد. چون سیستم خنک‌کننده مستقیم ندارد و برای عملکرد طولانی‌مدت طراحی نشده است.
- در کولرهای گازی به چه صورت است؟
سیستم کولرهای گازی پیشرفته‌تر است و دارای پروانه فن و کمپرسور بوده که می‌تواند کندانسور یا فیلتر را خنک کند. با این‌حال استفاده مداوم و پیوسته، و نیز کثیف بودن فیلترها، باعث فشار زیاد، افزایش آمپر مصرفی و کوتاه‌شدن عمر دستگاه می‌شود.
- آیا خاموش کردن کولر، مثلاً پس از نیم‌روز کار، به خنک شدن موتور و جلوگیری از آسیب کمک می‌کند؟
بله، توصیه می‌شود پس از هــر ۳ ساعت روشن بودن کولر، آن را به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه خاموش کنید تا موتور استراحت کند. این موضوع به‌ویژه برای کولرهای آبی بسیار ضروری است، خصوصاً وقتی در محیطی گرم و خشک و طی بازه‌های طولانی روشن مانده باشد. شایان ذکر است کولرهای آبی جدید با تکنولوژی موتور گیربکسی (ادغام موتور و پروانه)، عمر بیشتری دارند، ولی همچنان استراحت موتور لازم است.
- در کولرهای گازی چطور؟ چه مدت استراحت لازم است؟
در کولرهای گازی مدرن، اگر سیستم به‌درستی نصب و سرویس شده باشد نیازی به خاموش‌کردن دستی نیست؛ ترموستات به‌صورت اتومات دستگاه را روشن/خاموش می‌کند. مشابه یخچال که به‌طور پیوسته کار نمی‌کند، کولر گازی نیز پس از رسیدن به دمای مورد نظر (مثلاً ۲۴ درجه)، خاموش و سپس دوباره فعال می‌شود. اکثر مدل‌های جدید این سیستم خودکار را دارند و نیازی به خاموش و روشن کردن دستی و استراحت جداگانه وجود ندارد.
- مدت زمان استاندارد کار کردن کولرهای آبی و گازی در شبانه‌روز چقدر است و در چه صورت به موتور فشار می‌آید؟
برای کولر آبی باید پس از هر ۳ تا ۵ ساعت کار، ۲۰ تا ۳۰ دقیقه خاموش شود؛ زیرا برای کارکرد مداوم ساخته نشده‌اند. کولر گازی اگر اصولی نصب و سرویس شود و فیلترها سالم باشند، نیاز به خاموشی دستی ندارد اما روشن ماندن مداوم باعث داغ شدن بیشازحد و افت کیفیت موتور می‌شود.
- آیا بستن همه درب‌ها و پنجره‌ها برای جلوگیری از هدر رفتن سرمای کولر درست است؟
در کولر گازی، بله؛ محیط باید کاملاً بسته باشد تا سرما حفظ و بازدهی افزایش یابد. اما در کولر آبی خلاف این موضوع صادق است: باید راه تردد هوا وجود داشته باشد؛ اگر تمام منافذ بسته باشند، رطوبت و دمای محیط بالا رفته و کارایی کولر به شدت کاهش می‌یابد و محیط «شرجی» خواهد شد.
- کولر آبی و گازی هرکدام در چه مناطقی کارایی بهتری دارند؟
انتخاب کولر باید مطابق شرایط آب‌و‌هوایی منطقه انجام شود. در مناطق گرم و خشک (مانند اصفهان، کرمان، مشهد)، کولر آبی عملکرد عالی دارد چون سرمای تبخیری در رطوبت پایین مؤثر است. اما در مناطق مرطوب شمالی و جنوبی، کولر آبی کارایی ندارد و رطوبت را بیشتر می‌کند؛ در این مناطق فقط کولر گازی (اسپلیت، پنجره‌ای، یا ایستاده) پیشنهاد می‌شود. در شهرهای مرکزی هر دو مدل قابل استفاده است و انتخاب بستگی به شرایط ساختمان و میزان آفتاب‌گیر بودن دارد.
- چه توصیه‌ای برای استفاده صحیح و بهینه از کولرهای آبی و گازی دارید؟
شست‌وشوی کامل کولر در پایان و شروع فصل استفاده بسیار مهم است و رعایت نکردن این موضوع باعث آسیب و فرسودگی زودهنگام می‌شود. پوشال‌ها باید هر سال تعویض شوند تا از ورود آلودگی و انتقال بیماری پیشگیری شود. قبل از راه‌اندازی، حتماً موتور، فیلتر، پوشال، پمپ آب و تسمه بررسی شوند. برای کولر گازی توصیه می‌شود دمای ترموستات روی ۲۴ تا ۲۶ درجه تنظیم شود تا مصرف برق مدیریت و سرمای مطلوب تأمین شود.
دیدگاهتان را بنویسید