یزد، جهانی شد؛ آغاز راهی تازه برای زیورآلات سنتی و هویت ملی
اصفهان، شهری با پیشینه تاریخی و فرهنگی غنی، یکی از قطب‌های مهم اقتصادی ایران است که صنایع دستی به ویژه فرش دستباف، نقش کلیدی در اقتصاد آن ایفا می‌کند. در این مصاحبه، سعید عصاچی، رئیس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف استان اصفهان، به تشریح چالش‌های اقتصادی، فرصت‌های سرمایه‌گذاری و وضعیت صنعت فرش در این استان پرداخته است.
به گزارش سپاهان خبر; سعید عصاچی با تاکید بر اهمیت صنعت فرش دستباف به عنوان یکی از ستون‌های اقتصادی اصفهان، مشکلات زیربنایی مانند بحران آب و ضعف زیرساخت‌ها را بزرگ‌ترین چالش‌های توسعه استان می‌داند. او معتقد است که با مدیریت بهتر، تسهیل مقررات و حمایت از نیروی انسانی متخصص، اصفهان می‌تواند جایگاه خود را به عنوان قطب اقتصادی و فرهنگی کشور حفظ و ارتقا دهد. این مصاحبه، نگاهی دقیق به واقعیت‌های اقتصادی اصفهان و مسیر پیش رو برای توسعه پایدار ارائه می‌دهد.
با ما همراه باشید تا از زبان یک فعال اقتصادی برجسته، نگاهی دقیق و تخصصی به اقتصاد اصفهان داشته باشیم.
آقای عصاچی، مهم‌ترین معضلات اقتصادی و زیست‌محیطی که اصفهان با آن روبروست، چیست؟
بدون شک بزرگ‌ترین معضل اصفهان، تامین آب زاینده‌رود است. اصفهان بدون آب، به معنای واقعی مرده است. این بحران آب، نه تنها کشاورزی بلکه صنایع وابسته از جمله فرش دستباف را تحت تاثیر قرار داده است. علاوه بر این، حمل و نقل هوایی و زمینی نیز مشکلات جدی دارد. اصفهان ظرفیت بالایی برای جذب گردشگر دارد اما امکانات حمل و نقل و زیرساخت‌های گردشگری به شدت ناکافی است. در دنیای امروز، صنعت گردشگری یکی از بزرگ‌ترین منابع درآمد است، اما متاسفانه ما حتی نمی‌توانیم پول گردشگران خارجی را به راحتی جابه‌جا کنیم.
با توجه به سابقه شما در صنعت فرش، وضعیت فعلی این صنعت در اصفهان چگونه است؟
من از سال ۷۰ در زمینه فرش دستباف فعالیت دارم و این صنعت را به عنوان یک هویت فرهنگی و اقتصادی می‌بینم. متأسفانه در سال‌های اخیر تبلیغات منفی علیه قالیبافی رواج یافته است، در حالی که فرش دستباف بسیار سودآور و ارزآور است. این صنعت در گذشته نقش مهمی در جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرها داشت و بسیاری از خانواده‌ها از این طریق امرار معاش می‌کردند. اما اکنون صادرات فرش به شدت کاهش یافته است؛ از بیش از ۲ میلیارد دلار در اوایل دهه ۷۰ به حدود ۵۰ میلیون دلار رسیده است.
چه عواملی باعث کاهش صادرات فرش شده‌اند؟
تحریم‌ها و خودتحریمی‌ها نقش مهمی داشته‌اند. فرش دستباف و طلا اولین کالاهایی بودند که صادراتشان تحریم شد. این موضوع باعث مهاجرت گسترده از روستاها به شهرها و بروز مشکلات اجتماعی و اقتصادی شده است. همچنین مشکلات ارزی و مقررات سختگیرانه گمرکی، صادرکنندگان را با چالش‌های جدی مواجه کرده است. برای مثال، ما مجبوریم فرش‌ها را برای نمایشگاه‌ها به خارج ببریم و بعد برای بازگرداندنشان هزینه‌های گمرکی و مالیات پرداخت کنیم. این مسائل باعث شده تولیدکنندگان رغبت کمتری به ادامه فعالیت داشته باشند.
با توجه به این مشکلات، آیا اصفهان هنوز برای سرمایه‌گذاری در صنعت فرش و سایر حوزه‌ها مناسب است؟
قطعاً بله. اصفهان از نظر نیروی انسانی متخصص، موقعیت جغرافیایی و ظرفیت‌های فرهنگی و اقتصادی، پتانسیل بالایی دارد. مردم اصفهان هنرمند و متخصص هستند و استان از نظر دسترسی به سایر مناطق کشور نیز موقعیت ممتازی دارد. اما متأسفانه ضعف مدیریت و موانع اداری باعث شده بسیاری از سرمایه‌گذاران سرمایه‌های خود را به خارج از استان منتقل کنند.
مشکلات گمرکی و بوروکراسی چه تأثیری بر فعالیت‌های اقتصادی در اصفهان داشته است؟
قوانین در اصفهان بسیار سختگیرانه‌تر از تهران اجرا می‌شود. تاجران ترجیح می‌دهند کالاهای خود را از گمرک تهران عبور دهند چون در آنجا فرآیندها آسان‌تر است. این موضوع باعث شده سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان در اصفهان با مشکلات زیادی مواجه شوند و انگیزه‌شان برای توسعه کسب‌وکار کاهش یابد.
وضعیت اشتغال در صنعت فرش چگونه است و چه تغییراتی داشته است؟
در گذشته من بیش از ۱۱۸۳ بافنده داشتم و اولین کارگاه متمرکز فرش را در سال ۹۰ تأسیس کردم که ۴۰۰ نفر در دو شیفت در آن کار می‌کردند. اما اکنون تعداد شاغلان به حدود ۱۰۰ نفر کاهش یافته است. این کاهش به دلیل مشکلات بازار، تحریم‌ها، نوسانات ارزی و کاهش رغبت نسل جوان به این حرفه است. امروز بیشتر بافندگان، زنان مسن هستند و نسل جدید علاقه‌ای به بافندگی ندارد.
چه درس‌هایی از تجربه کاری خود گرفته‌اید که برای فعالان اقتصادی دیگر مفید باشد؟
چند اصل برای من بسیار مهم است: بیدار شدن زودهنگام، حساسیت به تعهدات و وعده‌ها، برنامه‌ریزی دقیق روزانه و صداقت در گفتار و عمل. اعتبار نزد مشتریان از سرمایه در بانک مهم‌تر است. ما در کار فرش سبک خاص خود را داریم و معتقدیم بافنده باید از کارش راضی و خداوند را شاکر باشد.
نظر شما درباره آینده اقتصادی و اجتماعی اصفهان چیست؟
متأسفانه اصفهان با مشکلاتی مانند فرونشست زمین مواجه است که پیش‌بینی می‌شود تا ۷ سال آینده همه شهر را درگیر کند. این موضوع به همراه مدیریت ضعیف باعث مهاجرت نخبگان و سرمایه‌گذاران شده است. همچنین حدود ۵۳ درصد دانشجویان ایرانی در ترکیه تحصیل می‌کنند که نشان‌دهنده ضعف در نظام آموزشی و فرصت‌های شغلی در استان است. اگر برنامه‌ریزی دقیق و حمایت‌های لازم انجام نشود، در آینده نزدیک با کمبود نیروی جوان و متخصص روبرو خواهیم شد.
چه راهکارهایی برای بهبود وضعیت اقتصادی اصفهان پیشنهاد می‌کنید؟
اولویت اول، تأمین آب پایدار برای زاینده‌رود است. بدون آب، هیچ توسعه‌ای ممکن نیست. دوم، بهبود زیرساخت‌های حمل و نقل و گردشگری برای جذب سرمایه و گردشگر. سوم، تسهیل قوانین گمرکی و کاهش بوروکراسی برای فعالان اقتصادی. چهارم، حمایت از صنایع دستی و فرش به عنوان نماد فرهنگی و اقتصادی استان با تدوین سیاست‌های راهبردی و تشویق نسل جوان به ورود به این حوزه. نهایتاً، مدیریت قوی و هماهنگی بین بخش‌های دولتی و خصوصی برای حفظ و توسعه ظرفیت‌های اصفهان ضروری است.
دیدگاهتان را بنویسید