تاثیر مثبت قرارگیری کودکان و نوجوان در جمع

دوستی، مهم ترین اصل و دلیل برای دوستی نوجوانان

به گزارش سپاهان خبر، ارتباط و دوستی دوران نوجوانی دارای این مشخصه هاست: دوستان ، یکدیگر را درک می کنند ؛ افکار و احساسات عمیق و درونی خود را با یکدیگر در میان می گذارند، برای حل مسائل و مشکلات روانی خود به یکدیگر کمک می کنند و سعی دارند باعث دردسر و مشکل برای دوستانشان نشوند. سازگاری علائم و شخصیت دو نفر، ملاک انتخاب دوست است و پایان دوستی منوط به عهد شکنی و عدم وفای به عهد یکی از دوستان است .

تحول و تغییر در استدلال های پنهان مربوط به دوستی با فرد یا اشخاص خاص، با افزایش سن تغییر می یابد. در اولین مرحله رشد دوستی و ارتباط، معمولاً استدلال نهان در ارتباط بین دو کودک و نزدیکی فیزیکی آنها به همدیگر است. یعنی این دو به این دلیل ساده با هم دوست اند که همسایه، دوست خانوادگی، هم مدرسه یا هم کلاس اند. در مرحله دوم کودکان برای این با هم دوست هستند که همسایه، هم کلاس، هم مدرسه و دوست خانوادگی بوده، در ضمن قادرند نیازهای همدیگر را به بهترین وجه رفع نمایند و به هم اعتماد کنند. اما در مرحله سوم دوستی، مهم ترین اصل و دلیل برای دوستی نوجوانان شباهت و ویژگی های شخصیتی، قابل اعتماد بودن دو دوست و پای بندی طرفین به ملاک های مورد قبول در خصوص دوستی است. در همین حال ممکن است نوجوانان باهم همسایه، هم کلاس یا هم مدرسه باشند یا نباشند.

تأثیر ارتباط و دوستی بر کودکان و نوجوانان

دوستان و همسالان علاوه بر این که از عوامل مهم اجتماعی شدن فرد به شمار می آیند، می توانند روی یادگیری، پیشرفتِ و تحصیلی و مهارت های کلامی فرد نیز مؤثر باشند. از مهم ترین آثار مثبت همسالان، از بین بردن خودمداری است.

رفتارهای اجتماعی مناسب رشد می کند

در محیطی که همسالان ارتباط صحیح و مناسب با هم دارند، مهارت های اجتماعی مهم مانند همکاری، رقابت و صمیمیت آموخته می شوند. در چنین شرایطی نه تنها یادگیری افزایش می یابد، بلکه رفتارهای اجتماعی مناسب نیز رشد می کند. ناتوانی در برقراری رابطه مطلوب بین همسالان ، موجب طرد و عدم محبوبیت می شود. شواهد پژوهشی نشان می دهند که دانش آموزان مطرود و فاقد ارتباط افقی سالم، پرخاشگرترند و رفتارهای نامناسب دارند، پیشرفت تحصیلی و انگیزش آنها اندک است و از اختلالات هیجانی، اضطراب و افسردگی بیشتر رنج می برند.

اگرچه ارتباط و دوستی بین همسالان در تمام دوران کودکی حائز اهمیت است، اما به علت گرایش بسیار شدید نوجوانان به گروه همسالان، در این دوره اهمیت بیشتری می یابد. دوستی دوره کودکی، تنها رفاقت ساده ای است که بر اثر اشتراک عادات و به خصوص بازی ایجاد می شود. از حدود یازده سالگی به بعد این دوستی ها محکم تر و جنبه انتخابی آنها بیشتر می شود. در دوره بلوغ و نوجوانی ، دوستی ریشه عمیق تری می یابد و با شور و هیجان توأم می شود. در این دوران، دوست حامی ” من” یا به عبارت صحیح تر، یک من دیگر است و مانند آینه ، تصویر اطمینان بخشی به نوجوان می نمایاند. به همین سبب پیوندهای دوستی در شخصیت نوجوان تأثیر بسیار می گذارند و قطع آنها موجب وارد آمدن لطمه به شخصیت نوجوان می شود. دوستان نزدیک از طرفی به رشد نوجوان کمک می کنند و از طرف دیگر این امکان را فراهم می آورند که احساسات سرکوب شده خود اعم از خشم و هیجان را ابراز کند و نوجوان درمی یابد که دیگران هم امیدها و ترس هایی نظیر او دارند.

می آموزند که رفتار، علایق یا عقاید خود را اصلاح کنند

دوستی های نزدیک به نوجوانان این آزادی را می دهد که از یکدیگر انتقاد کنند و به همین دلیل می آموزند که رفتار، علایق یا عقاید خود را اصلاح کنند، بی آن که از سوی سایرین طرد شوند. این نوع دوستی ها به نوجوان کمک می کند تا هویت خود را پیدا کنند، احساس اعتماد به نفس کرده، به هویت خود افتخار نماید. دوستی های دوره نوجوانی چون با عواطف و احساسات شدید توأم هستند، زودتر از بین می روند. نوجوانانی که مشکلات شخصی بسیار دارند به دوستان نزدیک نیازمندترند، اما توانایی چندانی برای حفظ دوستی ندارند. با ثبات ترین نوع دوستی هم بین نوجوانان گاهی شدت و ضعف پیدا می کند، به این دلیل که هر یک از طرفین در دوره ای است که نیازها، احساسات و مشکلاتش مدام تغییر می کند.

یادگیری مشارکت و همکاری و ایجاد رقابت

دوران کودکی تا نوجوانی که انسان مراحل رشد را از سر می‌گذراند، علاوه بر شکل‌گیری فرآیند اجتماعی شدن و جامعه‌پذیری می‌تواند موجب اثرات دیگری مانند یادگیری مشارکت و همکاری، ایجاد رقابت و افزایش تلاش تحصیلی، یادگیری مهارت‌های کلامی، الگوپذیری رفتاری و در نهایت شکل‌گیری هویت شود.
فرآیند اجتماعی شدن و جامعه‌پذیری انسان از سه‌سالگی شروع می‌شود و تا زمانی که انسان به اجتماعات بزرگ‌تری وارد می‌شود، ادامه می‌یابد. در مراحل اجتماعی شدن اثرات مثبت و منفی دیگری نیز نهفته است که منجر به تثبیت هویت اجتماعی و تعریف فرد از خود می‌شود. مدرسه از جمله اجتماعاتی است که انسان از کودکی تا نوجوانی خود را در آن‌جا می‌گذراند و تاثیرات به سزایی در شکل‌گیری شخصیت افراد تا پایان عمر دارد.

الگوپذیری رفتاری اثر دیگر تعامل با دوستان و همسالان

لیورا سعید روانشناس حوزه کودک و نوجوان است وی تصریح کرد: از اثرات و مهارت‌هایی که فرد در ارتباط همسالان خود پرورش می‌دهند، مهارت‌های کلامی است. در معاشرت و هم‌زیستی با آن‌ها گنجینه لغات افزایش پیدا می‌کند و از همدیگر برای استفاده بیشتر از واژه‌ها یاد می‌گیرند، شاید حتی کلمه‌ای باشد که خانواده از آن استفاده نمی‌کند.
وی الگوپذیری رفتاری را اثر دیگر تعامل با دوستان و همسالان دانست و ادامه داد: این مورد بیشتر در سنین نوجوانی دیده می‌شود. یک دختر یا پسر نوجوان در سن ۱۲ سال به بالا قرار می‌گیرد، تمایل بسیاری دارد تا مانند دوستانش رفتار کند، لباس بپوشد و صحبت کند. در یک دوره از یک دوست یا از گروهی پیروی می‌کنند و در دوره‌ای دیگر سراغ دوست یا گروه دیگری می‌روند. این روند بسیار طبیعی است، زیرا آن‌ها در حال پیدا کردن هویت خود هستند تا به هویت ثابتی از خودشان برسند.

فرد علاقمند به حضور در جامعه است

وی درباره نقش دوستان و گروه همسالان در روند اجتماعی شدن و جامعه‌پذیری دانش‌آموزان، اظهار کرد: در تعریف این فرآیند، یعنی یک فرد با گروهی آشنا و با هنجارهای آن گروه سازگار می‌شود. اولین گروهی که انسان آن را می‌شناسد، خانواده است. بعد از خانواده، کودک وارد محیط‌های رسمی اجتماعی می‌شود، از مهدکودک، به مدرسه و سپس اجتماع‌های بزرگتر می‌رسد، زیرا فرد علاقمند به حضور در جامعه است و در پی آن هنجارهای گروه را از آن خود می‌کند. این ارزش‌ها می‌تواند فرهنگی، اجتماعی، اخلاقی و… باشند که آن‌ها را درونی می‌کند و وارد کنش متقابل می‌شود.