چالش‌ نوظهور در حوزه جمعیت‌شناسی استان اصفهان

رتبه بیست‌وششم کشور در نرخ ولادت

استان اصفهان با جمعیتی بالغ بر ۵ میلیون و ۴۲۰ هزار نفر در ابتدای سال ۱۴۰۴، با چالش‌های نوظهوری در حوزه جمعیت‌شناسی مواجه شده است. یکی از مهم‌ترین این چالش‌ها، افزایش تعداد مجردان دهه‌شصتی است که به گفته مدیرکل ثبت‌احوال استان، تقریباً دو برابر مجردان دهه‌هفتادی هستند.

نرخ ازدواج؛ روندی نزولی و نگران‌کننده

به گزارش سرویس شهری پایگاه خبری سپاهان خبر بر اساس آمار ارائه‌شده در هفدهمین جلسه ستاد حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، نرخ ازدواج در اصفهان به ۴.۶ درصد به ازای هر هزار نفر جمعیت رسیده است. این رقم، استان را در رتبه سی‌ام کشور قرار داده و نشان‌دهنده کاهش قابل‌توجهی نسبت به سال‌های گذشته است.

تفاوت‌های منطقه‌ای در ازدواج

در بررسی‌های منطقه‌ای، شهرستان فریدونشهر با نرخ ۶ درصد بالاترین و خوانسار با حدود ۲.۶ درصد پایین‌ترین نرخ ازدواج را دارند. این تفاوت‌ها نشان‌دهنده تأثیر عوامل فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی در گرایش به ازدواج در مناطق مختلف استان است.

افزایش سن ازدواج؛ نشانه‌ای از تغییرات اجتماعی

میانگین سن ازدواج نخست برای مردان ۲۹ و برای زنان ۲۵ سال اعلام شده است. این افزایش نسبت به سال‌های گذشته، بیانگر تغییر نگرش جوانان به ازدواج و تأخیر در تصمیم‌گیری‌های خانوادگی است که می‌تواند پیامدهای جمعیتی قابل‌توجهی داشته باشد.

نرخ طلاق؛ ثبات نسبی با نوسانات آماری

نرخ طلاق در استان اصفهان در شهریور ۱۴۰۴ برابر با ۱.۹ درصد بوده و استان در رتبه بیست‌وسوم کشور قرار دارد. بیشترین نرخ طلاق متعلق به کردستان با ۳.۳۸ درصد و کمترین آن مربوط به سیستان و بلوچستان با ۱.۴۸ درصد است. میانگین سن طلاق در ازدواج‌های اول برای مردان ۳۶ سال اعلام شده است.

کاهش ولادت؛ زنگ خطر برای آینده جمعیت

نرخ ولادت در استان اصفهان به ۸.۹ درصد رسیده و استان در رتبه بیست‌وششم کشور قرار دارد. این کاهش در حالی رخ داده که نرخ باروری نیز به ۱.۹ رسیده و برای حفظ سطح فعلی جمعیت، باید به نرخ جانشینی ۲.۱ دست یافت. بیشترین نرخ ولادت مربوط به شهرستان ورزنه با ۱۲.۹ درصد و کمترین آن در سمیرم با ۵.۵ درصد ثبت شده است.

ساختار سنی جمعیت؛ عبور از قله دهه ۶۰

بر اساس تفکیک سنی، ۲۰.۱۳ درصد جمعیت زیر ۱۵ سال، ۱۸.۸ درصد بین ۱۵ تا ۲۹ سال، ۵۲.۳۵ درصد در گروه سنی ۳۰ تا ۶۵ سال و ۸.۷۱ درصد بالای ۶۵ سال هستند. همچنین ۳۲.۹ درصد جمعیت استان بالای ۶۰ سال دارند که نشان‌دهنده روند رو به رشد سالمندی در استان است.

دهه‌شصتی‌های مجرد؛ چالشی جدی و نیازمند برنامه‌ریزی

با عبور قله جمعیتی دهه ۶۰ از سنین جوانی و ورود به میانسالی، نسل حاصل از ازدواج این گروه نتوانسته انتظارات رشد جمعیت را برآورده کند. تعداد مجردان دهه‌شصتی تقریباً دو برابر مجردان دهه‌هفتادی است و این موضوع به یکی از چالش‌های مهم جمعیتی استان تبدیل شده است.

عوامل مؤثر بر کاهش جمعیت

در تدوین بوم جمعیتی استان، سه عامل «ازدواج»، «سقط جنین» و «ناباروری» به‌عنوان چالش‌های اصلی جوانی جمعیت شناسایی شده‌اند. این عوامل در کنار افزایش سن ازدواج و کاهش نرخ ولادت، نقش مهمی در افت جمعیتی استان ایفا می‌کنند.

قانون حمایت از خانواده؛ گامی در مسیر اصلاح

قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت با هدف مقابله با بحران جمعیتی و دستیابی به نرخ رشد ۲.۵ درصد در حال اجراست. این قانون مشتمل بر ۷۳ ماده و ۸۱ تبصره است و اجرای آزمایشی آن به مدت هفت سال از سال ۱۴۰۰ آغاز شده است. تحقق اهداف این قانون می‌تواند نقش مهمی در بهبود شاخص‌های جمعیتی استان ایفا کند.

این گزارش نشان می‌دهد که استان اصفهان با چالش‌های جدی در حوزه جمعیت‌شناسی مواجه است و نیازمند سیاست‌گذاری‌های دقیق، فرهنگی و حمایتی برای مقابله با روندهای نگران‌کننده ازدواج، طلاق و ولادت است. دهه‌شصتی‌های مجرد، نماد این بحران هستند که اگر مورد توجه قرار نگیرند، می‌توانند ساختار جمعیتی استان را با مخاطرات جدی مواجه کنند.