نشست تخصصی اصحاب رسانه با حضور استاد راجی و خدام رضوی در یزد
سال ۱۹۴۷ و در پی سلسه ای از مبارزات مسلحانه و غیرمسلحانه از نهضت استقلال طلبانه هند به رهبری اشخاصی همچون گاندی، لعل نهرو و جناح، این شبه‌قاره از چنگال استعمار بریتانیا نجات پیدا کرده و رنگ استقلال را به خود دید. درست در همان سال و بر اساس توافقات صورت گرفته دو کشور هند و پاکستان که بخشی از شبه‌قاره هند هستند از یکدیگر جدا شدند.
بدین‌صورت دو کشور با پیشینه تاریخی و فرهنگی مشترک مسیر مجزا از یکدیگر را در پیش گرفتند. از همان ابتدای جدایی و بر سر تقسیم مرزهای بین‌المللی منازعاتی میان این دو کشور شکل گرفت که عمده‌ترین آن بر سر ایالت کشمیر بود. ایالتی مرزی واقع میان دو کشور که اکثریت جمعیت آن از لحاظ دینی توسط مسلمانان شکل‌گرفته و ازاین‌رو پاکستان ادعای خود بر مالکیت بر این منطقه را مطرح می‌کند. در مقابل هند نیز، از لحاظ قانونی و تاریخی این ادعا را مطرح می‌کند. ادعاهایی که تنش میان دو کشور ایجاد کرد و در همان سال جدایی درگیری بر سر کشمیر را آغاز کرد.
درگیری که نهایتاً با وساطت سازمان ملل متحد پایان یافت و منجر به تقسیم این ایالت مرزی بین دو کشور گردید. این پایان کار نبود چراکه هر دو کشورها نه مالکیت بر بخشی از این ایالت بلکه مالکیت بر کل آن را خواستار بودند. درگیری سیاچین، نزاعی دیگر بر سر این منطقه بود که بعد از تصرف این منطقه توسط نیروهای هندی شروع شد و پس از جنگ و درگیری نهایتاً هند تصاحب خود بر این منطقه را تثبیت کرد. پاکستان در مقابل تحرکات و اقدامات هند بر تسلط بر مناطق ایالت کشمیر ساکت نماند و در مقطعی از زمان نیروهای نظامی این کشور بخش‌هایی از کوهستان استراتژیک کارگیل را تصرف کردند تا از این طریق با فشار بر رقیب هندی بر سر کشمیر از آن‌ها امتیازات بیشتری بگیرند. سرانجام این نبرد عقب‌نشینی نیروهای پاکستانی و پایان درگیری با فشارهای بین‌المللی از سوی بازیگرانی همچون آمریکا، چین و شوروی بود.
اکنون و پس از گذشت مدتی از داشتن آرامش ، در روابط دو همسایه در منطقه جنوب آسیا، بار دیگر تنش ها میان این دو قدرت منطقه‌ای بالا گرفت. نقطه آغاز ماجرای مرتبط با حمله تروریستی در تاریخ ۲۲ آوریل مربوط به منطقه تحت حاکمیت هند در ایالت کشمیر است که تعدادی کشته بر جای گذاشت. زمانی که گروه اسلام‌گرای رادیکال به نام لشکر طیبه مسئولیت این حمله را بر عهده گفت. هند تقصیر را به‌جانب پاکستان انداخته و تعداد کارکنان سفارتخانه خود در این کشور را کاهش داد. علاوه بر این بر سر این تنش معاهده آبی ایندوس به حالت تعلیق درآمده و گذرگاه زمینی میان دو کشور بسته شد.
پس از خونریزی در شهر پهلگام در ایالت کشمیر، هند که مسئولیت این کشتار را پاکستان می‌داند، تهدیدات نظامی را مطرح ساخته و در مقابل ارتش پاکستان نیز اعلام آمادگی برای هرگونه درگیری پیش رو را مطرح کرده است. این در حالی است که نخست‌وزیر پاکستان خواستار تحقیقات بی‌طرف و شفاف برای جلوگیری از تنش زایی در روابط دو همسایه هست و در این راستا خواستار میانجیگری روسیه و چین گشته است. چین که خود بر بخش‌هایی از ایالت کشمیر تسلط دارد و یکی از بازیگران ذی نغع در این ماجرا است از تحقیقات حمایت کرده است.
عللحال تنش پیش‌آمده میان هند و پاکستان بر سرکشمیر موضوع جدیدی نیست ولی با توجه به ادعاهای طرفین مبنی بر حملات نظامی متقابل، سایه جنگ و درگیری بر سر منطقه جنوب آسیا سایه افکنده و می‌تواند این منطقه را با بحران بی‌ثباتی روبه‌رو سازد. جمهوری اسلامی ایران که سابقاً و در تنش میان دو کشور ، میانجی گر بوده است و منجر به شکل‌گیری توافقنامه شمیلا در این راستا گشته است، این بارهم آمادگی خود را برای حل مسالمت‌آمیز تنش اعلام کرده است. ازآنجایی‌که هند و پاکستان در جایگاه دو کشور دوست برای ایران قرار دارند و ارتباطات و قرابت های فرهنگی و نیز تاریخی میان دو طرفین وجود دارد، بایستی که کشورمان از در مساعی جمیله و بدون جانب‌داری از طرفین در حل مسالمت‌آمیز تنش میان دو همسایه نقش‌آفرینی داشته باشد چراکه این نقش‌آفرینی مثبت هم باعث حفظ روابط مثبت دیپلماتیک و هم باعث ارتقای و بهبود آن می‌گردد. یکی از راه‌حل‌های منطقی در ریشه‌کن کردن تنش بر سر ایالت کشمیر که مورد توجه رهبر کبیر استقلال هند یعنی گاندی نیز قرار داشت ، همه‌پرسی یا رفراندوم است. با توجه به ترکیبات قومی و دینی در این منطقه که مورد ادعای طرفین واقع شده، رفراندومی شفاف و آزادانه که احترام به دیدگاه مردمان منطقه است، راه‌حلی کم‌هزینه و دیپلماتیک برای پایان نزاع می تواند باشد .
دیدگاهتان را بنویسید