دیپلماسی شهری که معادل فارسی «Urban Diplomacy» است؛ در رشته‌های روابط بین‌الملل، جامعه شناسی سیاسی، دیپلماسی و جغرافیای شهری اصطلاح رایجی است. دیپلماسی شهری؛ هنر کاربردی روابط بین‌الملل برای مذاکرات، تعامل، توسعه و بهسازی روابط بین ملت‌ها ورای مشکلات و معضلاتِ روابط دولت‌هاست و بخش مهمی‌از «دیپلماسی عمومی» (Public Diplomacy) کشورهای دموکراتیک و پیشرفته به شمار می‌رود.

به گزارش سپاهان خبر; در این تعریف بر سه وجه تمایز دیپلماسی شهری از دیپلماسی دولتی تأکید می‌کنیم. دیپلماسی شهری؛ اولا یک هنر است دوما کاربردی است و سوما در این دیپلماسی، هدف اصلی ملت‌ها هستند؛ نه الزاما دولت‌ها. در جهان امروز که دولت‌ها در کشورهای پیشرفته برخلاف کشورهای عقب افتاده، به سوی کوچک تر شدن حرکت می‌کنند و دربارۀ مسائل اساسی حیات، سیاست، فرهنگ و اقتصاد جامعه، از پایین به بالا تصمیم‌گیری می‌شود؛ شهردارها و شوراهای شهر به عنوان نمایندۀ مستقیم افکار عمومی‌ و ارادۀ مردم، در بهبود روابط ملت‌ها با یکدیگر نقش برجسته‌ای دارند.

– شهرها شکل نوینی از دیپلماسی را نمایان می سازند

دکتر منصوره اسکندران در مقاله ای تحت عنوان «دیپلماسی شهری ، بررسی نقش و جایگاه شهرها به عنوان بازیگرجدید عرصه روابط بین الملل » می‌نویسد : همگام با جهانی شدن و با رشد فنآوری اطلاعات و توسعه شبکه های ارتباطی، شهرها درفضایی متشکل ازجریانها به بازیگران اصلی حوزه ارتباط واقتصاد جهانی تبدیل شده اند.

تمرکز و همگرایی حوزه های مختلف درشهرها نشان دهنده حرکت سریع جهان به سمت شهری شدن و توسعه هرچه بیشتر کلان شهرها و تبدیل آنها به شهرهای جهانی و در نهایت جهان شهرها می باشد. دراین فضا، شهرها باارتقاء جایگاه اقتصادی، سیاسی، فن آوری، فرهنگی و زیر ساختی خود از توان، نفوذ و اعتبار کافی برای اجرای فعالیت های دیپلماتیک برخوردار می شوند و درراستای فعالیت های خود شکل نوینی از دیپلماسی را نمایان می سازند که از آن با عنوان دیپلماسی شهری یاد می شود.

– دیپلماسی شهری، مکمل دیپلماسی رسمی

علیرضا دلخوش مدیرکل وقت اداره همکاری‌های فرهنگی و سمن‌ها در مرکز دیپلماسی عمومی طی گفت‌وگو معتقد است : دیپلماسی عمومی در ذات خود افکار عمومی را نشانه می‌گیرد.

بر این اساس که بسیاری از کشورها به‌ویژه کشورهای توسعه‌یافته با تمرکز بر این استراتژی، اهداف خود را برای هموارکردن مسیر دستیابی به منافع ملی از طریق دیپلماسی عمومی به‌عنوان یک ابزار نرم و در عین حال تاثیرگذار استفاده می‌کنند. یکی از مهم‌ترین بخش‌ها در به‌کارگیری این ابزار به صورت مستقیم، خود دستگاه سیاست خارجی کشورهاست که با کمک دیپلماسی عمومی و کارکردهایش برای پیشبرد اهداف خود در چارچوب دیپلماسی رسمی و سیاسی استفاده می‌کنند. ازاین‌رو هر چه از این ابزار به نحو پویاتر و خلاقانه‌تری استفاده شود، طبعا کشور به اهداف خود در دیپلماسی رسمی نزدیک‌تر می‌شود.

– ضرورت دیپلماسی شهری در زمان جنگ

دبیرکل مجمع شهرداران آسیایی گفت: شهرها موظفند ضمن بهره‌گیری از ظرفیت شهرهای خواهرخوانده و نهادهای بین‌المللی که در آن‌ها عضویت دارند، ابعاد تجاوزات رژیم صهیونیستی را روشن و واکنش‌های جهانی را مطالبه‌گری کنند.

حمیدرضا غلام‌زاده در گفت‌وگو با ایمنا با اشاره به نقش دیپلماسی شهری در زمان جنگ اظهار کرد: روز شنبه شهرداری تهران با حضور سفرای کشورهای ونزوئلا، نیکاراگوئه، بولیوی، کوبا، تاجیکستان، ترکمنستان، ارمنستان، قزاقستان، بلاروس، روسیه و وابسته نظامی سفارت ژاپن، بازدید میدانی از ساختمان‌های مسکونی آسیب‌دیده در حملات رژیم صهیونیستی را برگزار کرد. هدف از این بازدید، مشاهده مستقیم آثار حملات رژیم صهیونیستی به مناطق مسکونی و تلاش ناکام آن برای هدف قرار دادن یک بیمارستان در تهران بود.وی افزود: در شرایط جنگی، شهرداری‌ها موظفند روایت واقعی از وضعیت داخل کشور را برای افکار عمومی جهانی و نمایندگان کشورها تبیین کنند.

استفاده از ظرفیت‌های بین‌المللی و دیپلماسی شهری می‌تواند گامی مؤثر در افشای ماهیت تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی و نقض حقوق بشر در قبال شهروندان غیرنظامی ایران باشد، دشمن با هدف قرار دادن زیرساخت‌های حیاتی و تأسیسات هسته‌ای، حملاتی نامشروع را علیه مردم ایران ترتیب داده است، بنابراین شهرداران باید نقش فعال و سیاسی‌تری در این مقطع ایفا کنند و با ارتباط‌گیری با شهرهای خواهرخوانده، زمینه محکومیت بین‌المللی این حملات را فراهم سازند.

دبیرکل مجمع شهرداران آسیایی تأکید کرد: دیپلماسی شهری در این شرایط، ابزاری مهم برای نشان‌دادن چهره واقعی جنایات صهیونیست‌هاست. شهرداری‌ها اقدامات مشخصی را در دستور کار قرار داده‌اند که جزئیات آن در روزهای آینده اعلام خواهد شد. شهرها موظفند ضمن بهره‌گیری از ظرفیت شهرهای خواهرخوانده و نهادهای بین‌المللی که در آن‌ها عضویت دارند، ابعاد این تجاوزات را روشن و واکنش‌های جهانی را مطالبه‌گری کنند.

– دیپلماسی عمومی در ذات خود افکار عمومی را نشانه می‌گیرد

دیپلماسی عمومی در ذات خود افکار عمومی را نشانه می‌گیرد. بر این اساس که بسیاری از کشورها به‌ویژه کشورهای توسعه‌یافته با تمرکز بر این استراتژی، اهداف خود را برای هموارکردن مسیر دستیابی به منافع ملی از طریق دیپلماسی عمومی به‌عنوان یک ابزار نرم و در عین حال تاثیرگذار استفاده می‌کنند. یکی از مهم‌ترین بخش‌ها در به‌کارگیری این ابزار به صورت مستقیم، خود دستگاه سیاست خارجی کشورهاست که با کمک دیپلماسی عمومی و کارکردهایش برای پیشبرد اهداف خود در چارچوب دیپلماسی رسمی و سیاسی استفاده می‌کنند. ازاین‌رو هر چه از این ابزار به نحو پویاتر و خلاقانه‌تری استفاده شود، طبعا کشور به اهداف خود در دیپلماسی رسمی نزدیک‌تر می‌شود.

نویسنده: مستوره ابراهیمی