محورهای رکورددار؛ اردستان – کاشان و زرین شهر- سفید دشت
دردنیای پراز بی تحرکیِ امروز که اکثر مشاغل بیشتر از همیشه با کمترین فعالیت فیزیکی همراه است، پیری های زودرس استخوانی نیز با همان شتاب درحال افزایش است. دردهای مفاصل و به اصطلاح «قفل شدگی بدن» شایع ترین عللی است که سنین بسیار پایین را نیز راهی این مطب و آن عطاری می کند. بازار انواع مکمل، گل و گیاه و ارتوپدی ها گرم تر از گذشته شده اما اکثر مراجعان یک سوال مشترک دارند و آن اینکه «نمی دانم چرا هرکاری می کنم خوب نمی شوم؟». دکتر اسماعیل گریوانی متخصص ارتوپدی در گفتگو با ما پیرامون این موضوعات نکاتی را مورد توجه قرارداد که درادامه می خوانید:
عمدتا دلیل اینکه در درمان دردهای مفاصل و استخوانی به رغم مصرف دارو و مکمل و خوراکی هایی که توصیه می شود، بهبودی کامل حاصل نمی شود چیست؟
خب، دلایل مختلفی را با توجه به نوع ضایعه و محل درد می توان برای آن درنظر گرفت ولی یکی دو موضوع کاملا واضح است؛ اینکه «آیا مراجعه و تشخیص و پیگیری درمان بهنگام صورت گرفته؟، توصیه های پزشک معالج دقیقا رعایت شده؟». به نظرم بیش از نیمی از بیماران مفصلی اگر به همین دو نکته خوب دقت کنند با همان نسخه اول با دردشان خداحافظی می کنند. با این حال در ادامه بد نیست بدانیم که بی تحرکی چه بلایی را بر سر اسکلت ما می آورد. ببینید، اثر بی‌تحرکی بر مفاصل، مثل اثر سیگار بر روی مفاصل است. وقتی به مدت طولانی مفاصل به حرکت درنیایند، بافت‌های نگهدارنده مفصل مانند عضلات و لیگامان‌ها ضعیف می‌شوند و زمینه برای درد، خشکی و تخریب مفصل فراهم می‌شود. در صورتی که باید و باید بعد از هر ۴۵ دقیقه نشستن حداقل ۱۰ دقیقه بایستیم و یا راه برویم. بدتر از آن، خم شدن روی میز کار یا همین گوشی هایی است که دائما دستمان است و اکثراوقات کارهایمان را مجبوریم با آن انجام بدهیم. همین ساعت ها سکون و بی حرکتی وقتی به دفعات تکرار می شود، به مرور حالت استخوان و اندام را تغییر می دهد. انحنا پیدا کردن ناحیه پشت گردن و بین دو کتف، تغییر شکل (موجی شکل شدن) انگشتان دست، تغییر شکل استخوان لگن، کم شدن تراکم استخوان یا پوکی استخوان، همه این ها از موارد آسیب های جدی است که به طور تدریجی در اثر نداشتن فعالیت فیزیکی به بدن و اسکلتمان وارد می شود. البته در تکمیل پاسخ اول بگویم که گاهی نیاز است داروی تجویز شده تعویض شود. بدین معنی که شاید آن درمان برای آن بیمار مناسب نیست که حتما هر تغییری در روند درمان باید تحت نظر پزشک و متخصص مروبطه انجام شود.
همانطور که اشاره کردید به هرحال اینروزها اغلب حرفه ها یا مستقیما یا به طور غیر مستقیم با لپ تاپ و گوشی ارتباط دارد، به همین جهت دردهای گردن بسیار شایع است، توصیه شما دراین باره چیست؟
شاید پدیده شایع «تکست نک» یا گردنِ پیامکی راشنیده اید، حالتی که گردن خم شده است. یعنی نگاه کردن طولانی مدت به گوشی یا لپ تاپ در حالت خم شدگی گردن که فشار بسیار زیادی به مهره‌ها وارد می‌کند. هرچه زاویه خم شدن گردن بیشتر باشد فشار به ستون فقرات گردنی ده‌ها برابر می‌شود. خب، در اینجا توصیه می‌شود که موقع استفاده از گوشی، آن را در سطح چشم نگه داریم یعنی درمقابل صورت. اگر انجام این کار دشوار است، می‌توان از گردن‌بندهای اسفنجی موقت استفاده کرد، به هرحال برای پیشگیری از ساییدگی مهره های گردن ابتدا به ساکن چاره ای جز این نیست. می توان گفت اگر استفاده صحیح از لپ تاپ و تلفن همراه را بدانیم و به دقت ایمنی حین کار با آن ها را رعایت کنیم، در طول مثلا ۱۵ سال کار شاید نیاز نباشد به ارتوپد مراجعه کرد و قرص و دارو مصرف کرد.
آیا صدای مفاصل مثلا در زانو و مچ دست و پا یا گردن علامت یک ضایعه یا بیماری است؟
سوال خوبی است، ببینید صدای مفاصل همیشه هم نگران‌کننده نیست. شنیدن صدا یا کلیک مفصل به تنهایی نشانه مشکل جدی نیست، اما اگر این صدا همراه با درد یا محدودیت حرکتی باشد، نیاز به بررسی تخصصی دارد. درواقع باید درد مفصل را جدی گرفت؛ هر دردی قابل چشم‌پوشی نیست. دردهایی که با استراحت کم نمی شود یا با فعالیت عادی زندگی تداخل دارند، باید بررسی شوند. متأسفانه بسیاری از افراد، درد مفاصل را با درد عضلات اشتباه می‌گیرند. توجه داشته باشیم هر عضوی از بدن که قابلیت حرکت دارد، دارای مفصل است و دردهای مفصلی اگر به‌موقع درمان نشوند درمان‌پذیری سخت‌تری خواهند داشت.
با تغذیه و ویتامین ها به ویژه ویتامین «دی» می توان به درمان این دردها کمک کرد؟ مصرف ژلاتین و پای مرغ چطور، آیا تاثیری دارد؟
بله، در خصوص نقش خوراکی ها در بهتر شدن دردهای مفصلی باید گفت، هنوز شواهد کافی درباره اثر ژلاتین یا پای مرغ بر بازسازی مفاصل در دست نیست و این حوزه نیاز به مطالعات بومی و دقیق دارد پس فعلاً نمی‌توان با اطمینان مصرف آن‌ها را توصیه کرد. همانطور که پیش از این گفتم برای پیشگیری از دردهای مفصلی، ارگونومی میز، صندلی، زاویه مانیتور و ارتفاع آن باید استاندارد باشد. باید سبک زندگی اصلاح و نکات ساده اما مؤثر رعایت شود. اگر حتی به یک درصد از این توصیه ها به طور دقیق و مداوم عمل شود قطعا می‌توان تا ۲۷ درصد از هزینه‌های درمانی آینده کم کنیم. و اما بحث ویتامین «دی» که کمبود آن می تواند تعادل مواد معدنی استخوان ها را مختل کند. ویتامین های گروه «ب» به ویژه «ب۱۲» درسلامت سیستم عضلانی و عصبی نقش دارند که با تغذیه متعادل می توان تا حدی زیادی نیاز بدن به این ریز مغذی ها را تامین کرد و حقیقتا همه افراد نیاز ندارند که این ویتامین را به صورت قرص و به مقدار زیاد مصرف کنند.
در دردهای مفاصل بستن زانو بند و مچ بند توصیه می شود؟
اگر فردی مشکل ساختاری خاصی ندارد، استفاده بی‌رویه از زانوبند تنها صورت مسئله را پاک می‌کند. زانوبندهای حمایتی در افراد سالم می‌تواند باعث ضعف عضلات چهارسر ران شود و در درازمدت درد را افزایش دهد. اما برای ورزشکاران یا افرادی که تحرک بالایی دارند، استفاده از زانوبند حین فعالیت فیزیکی می‌تواند از آسیب جلوگیری کند. در هر صورت، استفاده از زانوبند باید زیر نظر پزشک انجام شود.
نظرتان دررابطه با تاثیر ورزش را هم بفرمائید
ببینید، ورزش در واقع یک شمشیر دو لبه است. به هرحال ورزش مداوم و اصولی بهترین راه پیشگیری از دردهای اسکلتی است اما ورزش‌های سنگین برای افراد بی‌تحرک و بدون آمادگی بدنی، آسیب‌زا هستند. مثلاً بدنسازی شدید یا دویدن روی سطوح سفت برای افرادی که زانوهای حساس دارند می‌تواند خطرناک باشد. بنابراین ضروری است که پیش از شروع هر برنامه ورزشی با متخصص مربوطه و پزشک مشورت شود.
دیدگاهتان را بنویسید