اصفهان یکی از پیشگامان حمایت از سالمندان و پیگیر ایجاد شهرک یا دهکده سالمندان است

پیری جمعیت، دغدغه ملی و محلی

جلسه شورای ملی سالمندان با حضور معاون اول رئیس جمهور برگزار شد و در آن اعلام گردید که به استانداران ابلاغ شده است که حداقل دو جلسه شورای سالمندان را با این رویکرد در سال برگزار نمایند.

رئیس سازمان بهزیستی کشور با اشاره به احیای برنامه «شهرهای دوستدار سالمند» گفت: تاکنون ۱۶ شهر کشور در این طرح قرار گرفته‌اند و به استانداران ابلاغ شده است که حداقل دو جلسه شورای سالمندان را با این رویکرد در سال برگزار کنند.

سید جواد حسینی؛ رئیس سازمان بهزیستی کشور در این جلسه که با حضور معاون اول رئیس جمهور، وزرای تعاون، کار و رفاه اجتماعی و آموزش و پرورش، رؤسای کمیسیون‌های اجتماعی و آموزش مجلس شورای اسلامی و جمعی از معاونین وزرا و صاحب‌نظران برگزار شد، با اشاره به اقدامات انجام‌شده در حوزه سالمندان اظهار داشت: آیین‌نامه شورای ملی سالمندان در سال ۱۳۸۳ توسط آقای عارف ابلاغ گردید و این نخستین گام جدی برای سامان‌دهی امور سالمندان بود. هم‌اکنون با هدایت دکتر میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، تلاش کردیم تا این شورا را فعال نماییم و خوشبختانه در سال گذشته تاکنون، ۱۷۲ جلسه شورای سالمندان در سطح استان‌ها و شهرستان‌ها برگزار شده است و از «گسل شناختی» موضوع سالمندان عبور کرده‌ایم و این مسئله اکنون در حال پیشرفت است.

وی بیان کرد: یکی از دستورهای مورد تأکید رئیس‌جمهور و وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، موضوع محله‌محوری است که آن را با موضوع سالمندان آغاز کرده‌ایم.

رئیس سازمان بهزیستی افزود: در حال حاضر حدود ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر از سالمندان کشور به‌صورت مستمر از خدمات مختلف بهره‌مند هستند. صندوق بیمه روستاییان ۱۸۴ هزار نفر، تأمین اجتماعی ۳ میلیون نفر، صندوق بازنشستگی یک میلیون و ۳۴۴ هزار نفر، سازمان بهزیستی حدود یک میلیون نفر و کمیته امداد نیز حدود یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر را تحت پوشش دارند.

حسینی ادامه داد: سازمان بهزیستی به‌طور خاص ۲۲ خدمت در زمینه‌های توانبخشی، خدمات اجتماعی و توانمندسازی ارائه می‌دهد. این خدمات از طریق مراکز هشت‌گانه از جمله توانبخشی، مراقبت در منزل، مشاوره، خدمات روزانه و شبانه و حمایت‌های اجتماعی انجام می‌شود. همچنین دبیرخانه شورای ملی سالمندان نیز در سازمان بهزیستی مستقر است و ۱۸ موضوع کلیدی را در دستور کار دارد.

وی با اشاره به طرح ملی «سلام» (سلامت اجتماعی محله‌محور) گفت: تاکنون ۷ طرح در حوزه اجتماع‌محور در کشور اجرا شده و ۸ طرح دیگر نیز در سطح ملی مورد بررسی قرار گرفته‌اند. حتی تجارب بین‌المللی در کشورهایی با رویکرد مدرسه‌محور نیز مورد ارزیابی قرار گرفته است. در مجموع، این طرح در قالب ۷ محور طراحی شده است.

حسینی تشریح کرد: در این طرح مشخص شده است که چه کسانی در محله باید خدمات بدهند، ظرفیت کانون محله کجاست، چه خدماتی باید ارائه شود، داوطلبان محلی چه کسانی هستند، منابع مالی کجا تأمین می‌شود، چگونه باید مردم را جذب کرد و سازوکار مدیریت و ساماندهی طرح چگونه است.

رئیس سازمان بهزیستی با قدردانی از همراهی وزارتخانه‌ها اظهار کرد: از وزرای تعاون، کار و رفاه اجتماعی و آموزش و پرورش به‌طور ویژه تشکر می‌کنم. دکتر کاظمی دستور داده‌اند تمام مجموعه آموزش و پرورش پای کار بیاید. همچنین دکتر میدری از ابتدا فراتر از یک مقام رسمی، به عنوان یک کارشناس در تمام مراحل این طرح مشارکت فعال داشته‌اند.

وی همچنین به همکاری سازمان‌های تخصصی اشاره کرد و گفت: انجمن اپتومتری اعلام کرده است که ۳ هزار نیرو در سراسر کشور دارد که آماده ارائه خدمات رایگان تنبلی چشم هستند. با همکاری این انجمن، سازمان بهزیستی موفق به انجام ۵۷ میلیون غربالگری چشم شده است، در حالی‌که شیوع تنبلی چشم در دنیا بین ۳.۵ تا ۴ درصد است، این رقم در ایران به ۱.۵ درصد کاهش یافته است.

حسینی در ادامه با اشاره به اهمیت شهرهای دوستدار سالمند گفت: این مفهوم از سال ۲۰۰۰ توسط سازمان ملل متحد مطرح شد و در ایران نیز از سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ به طور جدی پیگیری شد. هرچند در دوران کرونا فعالیت‌ها متوقف شد، اما از سال گذشته مجدداً این مسیر آغاز شده و اکنون ۱۶ شهر کشور به عنوان شهر دوستدار سالمند شناسایی شده‌اند.

وی افزود: ۲۷ دستگاه موظف به ایفای نقش در تحقق شهر دوستدار سالمند هستند و به استانداران تأکید شده است که هر سال حداقل دو جلسه شورای سالمندان را با رویکرد شهر دوستدار سالمند برگزار کنند.

رئیس سازمان بهزیستی درباره مطالعات انجام‌شده خاطرنشان کرد: در حوزه معلولیت، اطلاعات بیش از ۲۷۹ هزار خانوار در ۱۸ استان جمع‌آوری شده و به جرأت می‌توان گفت که ایران در میان کشورهای منطقه، کامل‌ترین داده‌ها را برای تصمیم‌گیری در این حوزه داراست. با این حال، در زمینه سالمندان هنوز به چنین سطحی از داده‌محوری نرسیده‌ایم.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: اکنون ۸ نوع مرکز مجاز از سازمان بهزیستی خدمات سالمندی دریافت می‌کنند، اما در سطح جهانی این خدمات در ۲۵ تیپ مختلف ارائه می‌شود. متأسفانه برای بسیاری از این تیپ‌ها، در حال حاضر امکان صدور مجوز نداریم.

حسینی با اشاره به تجربه سفر به چند شهر مهم گفت: در شهرهای قم، اصفهان، شیراز و مشهد زمین‌هایی به مساحت ۱۰۰ هکتار برای ایجاد شهرک یا دهکده سالمندان وجود دارد، اما به دلیل نبود ساختار قانونی، نمی‌توانیم مجوز احداث صادر کنیم. برای حل این مسئله در تلاش هستیم با حضور ۶ دستگاه ذی‌ربط مصوبه‌ای تدوین کنیم تا بتوان در قالبی جدید به این مراکز مجوز داد.

طرح ابتکار «شهر دوستدار سالمند» در اصفهان ، گامی مهم در جهت ایجاد محیطی مناسب برای این سالمندان

دکتر محمود رضایی، جامعه‌شناس و پژوهشگر مسائل سالمندی در اصفهان پیرامون این موضوع به سپاهان خبر گفت : خبر برگزاری جلسه شورای ملی سالمندان و تأکید بر احیای برنامه شهرهای دوستدار سالمند، بسیار امیدوارکننده است. اصفهان با وجود ظرفیت‌های فرهنگی و اجتماعی بالا، با چالش‌های رو به رشدی در حوزه سالمندی مواجه است. طرح ابتکار «شهر دوستدار سالمند» که در اصفهان نیز پیگیری می‌شود، گامی مهم در جهت ایجاد محیطی مناسب برای این عزیزان است. با این حال، برای تحقق کامل این اهداف، نیازمند انسجام بیشتر بین دستگاه‌های اجرایی، بخش خصوصی و جامعه مدنی هستیم. همچنین، باید به نیازهای متنوع سالمندان، از جمله نیازهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و تفریحی توجه ویژه‌ای شود.

توسعه زیرساخت‌ها، از جمله شهرک‌های سالمندی که زمین‌های آن در اصفهان نیز پیش‌بینی شده، نیازمند رفع موانع قانونی و تسهیل فرآیندهای اداری است تا بتوانیم از این ظرفیت‌ها به نحو احسن استفاده کنیم.

چالش ما ، نبود چارچوب قانونی مشخص برای صدور مجوز برای برخی از انواع مراکز خدماتی

سارا احمدی، مدیر عامل یکی از مراکز خدمات جامع سالمندان در اصفهان نیز در این باره به سپاهان خبر گفت که : حضور معاون اول رئیس جمهور در جلسه شورای ملی سالمندان نشان‌دهنده اهمیت این موضوع در سطح کلان است. ما در اصفهان شاهد افزایش درخواست‌ها برای خدمات مراقبتی و حمایتی از سالمندان هستیم. آمار ۶.۵ میلیون نفری سالمندان در کشور و همچنین تعداد جلسات برگزار شده در استان‌ها، نشان‌دهنده تلاش برای ساماندهی امور است. با این حال، چالش اصلی ما در حال حاضر، نبود چارچوب قانونی مشخص برای صدور مجوز برای برخی از انواع مراکز خدماتی است که در سطح جهانی رایج هستند. این موضوع، مانع از توسعه خدمات جامع و تخصصی می‌شود. انتظار داریم با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط، این خلاء قانونی برطرف شده و بتوانیم با الگوبرداری از تجارب موفق بین‌المللی، خدمات شایسته‌تری به سالمندان عزیز ارائه دهیم.