ضرورت حضور قضات انقلابی و جهادی در دستگاه قضایی استان اصفهان
میراث فرهنگی اصفهان، مهد آثار تاریخی نفیس و بی‌نظیری است که تحت حفاظت و مراقبت باید قرار بگیرد تا هویت تاریخی، فرهنگی و معماری این شهر اصیل حفظ شود. اما بررسی‌های میدانی اخیری که در محله ابواسحاقیه انجام داده، نمایانگر وضعیت نگران‌کننده‌ای از خانه‌های تاریخی این محله در بافت تاریخی اصفهان است که هر روز در معرض تخریب و فراموشی قرار دارند. این گزارش با تاکید بر اهمیت ثبت آثار تاریخی، ضرورت توجه بی‌درنگ به این بناها و پیگیری‌های مسئولان برای نجات این میراث گران‌بها را به تصویر می‌کشد.
محله ابواسحاقیه؛ نگینی در بافت تاریخی اصفهان
به گزارش پایگاه خبری سپاهان خبر به نقل از عصر ایران محله ابواسحاقیه، واقع در نزدیکی مسجد جامع عتیق اصفهان، یکی از مناطق با سابقه و تاریخی شهر است که قرن‌ها شاهد زندگی مردمان این دیار بوده است. خانه‌هایی با قدمتی صفوی، قاجاری و پهلوی در این محله جا خوش کرده‌اند و هرکدام داستانی از معماری و تاریخ داشته‌اند. اما متأسفانه طی سال‌های اخیر این خانه‌ها به مکان‌هایی برای حضور معتادان و کارتن‌خواب‌ها بدل شده‌اند و بخش عمده‌ای از این آثار تاریخی به واسطه بی‌توجهی و فقدان برنامه‌ریزی اصولی، آسیب‌های جدی دیده‌اند.
اوضاع نابسامان خانه‌های تاریخی و نقش سازمان‌های مردم‌نهاد
یکی از فعالان حوزه میراث فرهنگی، محدثه انصاری، دبیر سازمان مردم‌نهاد «همبود نصف جهان»، توضیح می‌دهد: در حدود پنج یا شش سال پیش، در زمان دانشجویی، وقتی برای پایش این محله آمده بودیم، بسیاری از خانه‌های قدیمی را یافتیم که برخی به هم متصل بودند و حتی بعضی هیچ دری نداشتند. متأسفانه یکی از خانه‌ها که دارای ارسی چوبی و گچ‌بری‌های سالم بود، پس از چند ماه ارسی‌ها توسط افراد ناشناس آتش زده شد. در آن زمان دوازده خانه تاریخی را شناسایی کردیم که وضعیت‌شان بسیار شکننده بود.
آنها اضافه می‌کنند که مالک بسیاری از این خانه‌ها، دانشگاه علوم و حدیث بوده و قرار بود با هدف توسعه دانشگاهی در مجاور مسجد جامع عتیق ساخت و سازی انجام شود که موافقت اداره میراث فرهنگی منوط به حفظ آثار تاریخی بوده است. با این حال، روند پیگیری ثبت این بناها با وقفه‌های طولانی مواجه شده و در برخی موارد حتی جلسات ضروری برای تعیین تکلیف ثبت ملی برگزار نشده است.
روند تخریب و موانع ثبت آثار در اصفهان
دبیر سازمان مردم‌نهاد همبود نصف جهان درباره ادامه تخریب‌ها می‌گوید: پایان این خانه‌ها به شکل ناامیدکننده‌ای رقم خورد؛ درهای چوبی و نقاشی‌های دیواری خانه‌ها به آتش کشیده شد و برخی از طاقچه‌ها با کلنگ تخریب گردید. همین موضوع باعث شد که ما به وزارت میراث فرهنگی مراجعه و درخواست حمایت کنیم؛ اما پاسخ‌ها مبنی بر مراجعه به اداره شهرستان اصفهان بود. از طرفی اداره میراث اعلام می‌کرد که شورای ثبت آثار فعال نیست و این مسئله بیش از یک سال به طول انجامید.
این بی‌تدبیری‌ها در حالی است که اخیرا اداره میراث فرهنگی استان اصفهان با همکاری یک پیمانکار، پروژه مستندسازی خانه‌های تاریخی در محدوده شمال غربی مسجد جامع عتیق را انجام داده‌اند. مسوول مستندسازی، لیلا پهلوان‌زاده، ضمن اعلام پایان پروژه در اواخر سال گذشته، عنوان کرد که قرار است پرونده‌های ثبت این خانه‌ها در نخستین جلسه رسمی ثبت آثار ملی سال ۱۴۰۴ بررسی و اقداماتی برای ثبت نهایی آنها صورت گیرد. با این وجود، آغاز جنگ دوازده روزه در اصفهان منجر به توقف این روند حساس شد.
ورود نمایندگان مجلس و استاندار به مسئله میراث اصفهان
پیش از آن، مهدی طغیانی، نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی، در جلسه علنی خرداد ۱۴۰۴ تذکر مهمی به وزیر میراث فرهنگی درباره ثبت نشدن این خانه‌ها داد. او تصریح کرد: «چهار سال از شناسایی و ضرورت ثبت این بناها می‌گذرد اما هنوز اقدامی عملی صورت نگرفته است. این موضوع نیازمند تشکیل ستاد بحران و حضور ناظر مستقل برای جلوگیری از تخریب بیشتر است.»
پهنه ابواسحاقیه بخشی از هویت زنده شهر اصفهان است
استاندار اصفهان، مهدی جمالی‌نژاد، نیز پس از بازدید از محله ابواسحاقیه، حفظ و احیای ابنیه تاریخی را نه تنها یک وظیفه فرهنگی بلکه راهکاری موثر برای ارتقای جایگاه اصفهان در میراث جهانی دانست و خواستار رسیدگی به آلاینده‌های بصری و مشکلات اجتماعی محله برای حفظ اصالت این منطقه شد. وی ابراز داشت: «پهنه ابواسحاقیه بخشی از هویت زنده شهر اصفهان است و نگاه ما به گذشته به مثابه پایه و اساس ساختن آینده‌ای فرهنگی و پایدار خواهد بود.»
اهمیت حفظ آثار تاریخی اصفهان از منظر علمی و فرهنگی
حفظ آثار تاریخی اصفهان نقشی محوری در انتقال هویت تاریخی، فرهنگ و هنر این شهر به نسل‌های آینده دارد و عاملی است برای حفظ پیوند نسل‌ها و تقویت حس تعلق به فرهنگ بومی و ملی. از منظر علمی، مستندسازی، ثبت ملی و احیای این بناها به پژوهشگران و هنرمندان امکان مطالعه عمیق‌تر فرهنگ و معماری گذشتگان را می‌دهد و کلیدی برای توسعه گردشگری و اقتصاد دانش‌بنیان فرهنگی محسوب می‌شود.
بر اساس نظر کارشناسان میراث فرهنگی، محافظت از بافت تاریخی اصفهان نیازمند اقدامات جامع، از جمله ایجاد قوانین حمایتی، نظارت مستمر، مشارکت سازمان‌های مردم‌نهاد و تدوین برنامه‌های کاربردی برای پیشگیری از تخریب غیرمجاز است. مبحث ثبت آثار ملی می‌تواند به شکل مؤثری جلوی نابودی این بناها را بگیرد و روند احیا را تسریع کند.
ضرورت همگرایی دستگاه‌های مسئول و مشارکت مردم
مسئله ثبت و حفظ خانه‌های تاریخی محله ابواسحاقیه اصفهان نیازمند تعامل هماهنگ میان وزارت میراث فرهنگی، اداره کل میراث استان، دانشگاه علوم و حدیث به عنوان مالک، و نهادهای مردمی همچون سازمان همبود نصف جهان است. مشارکت مردمی، تشویق به مرمت و بازسازی، و افزایش آگاهی عمومی از مهم‌ترین عوامل ماندگاری این آثار است.
حفظ و احیای میراث؛ کلید پایداری فرهنگی و تاریخی اصفهان
خانه‌های تاریخی محله ابواسحاقیه نمونه‌ای از میراث گران‌بهای اصفهان هستند که متأسفانه به علت غفلت مسئولان و ضعف در اجرای قوانین، روز به روز از بین می‌روند. ضرورت دارد که روند ثبت و حفاظت از این آثار تسریع شود تا نه تنها از تخریب بیشتر جلوگیری به عمل آید، بلکه با احیای آنها در مسیر رشد فرهنگی، تاریخی و گردشگری شهر گام مؤثری برداشته شود.
دیدگاهتان را بنویسید