پشت پرده خروج ایلان ماسک از دولت ترامپ چه بود؟

زیست‌محیط ، اقلیم و فضای مجازی

ایلان ماسک، یکی از چهره‌های برجسته فناوری و کارآفرینی جهان، که در دوره دوم ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ به عنوان «کارمند ویژه دولت» و مسئول اداره کارآمدسازی دولت (D.O.G.E) فعالیت می‌کرد، به تازگی از این سمت کناره‌گیری کرد. این جدایی که بازتاب‌های گسترده‌ای در رسانه‌های بین‌المللی داشت، پرسش‌های متعددی درباره دلایل و پیامدهای آن به وجود آورده است.

– ایلان ماسک؛ از همراهی نزدیک با ترامپ تا جدایی ناگهانی

ماسک که در دوره نخست ریاست‌جمهوری ترامپ نیز همکاری محدودی با دولت داشت، در آغاز دوره دوم با حضور پررنگ‌تر وارد ساختار مشورتی سیاست‌گذاری شد. او از حامیان سرسخت ترامپ در انتخابات ۲۰۲۴ بود و حتی حدود ۳۰۰ میلیون دلار برای پیروزی او هزینه کرد. ترامپ نیز دسترسی بی‌سابقه‌ای به ساختار حکمرانی آمریکا در اختیار ماسک قرار داد و وعده داد که او می‌تواند نظام اداری دولت را از نو بازآرایی کند.

با این حال، این همکاری طولی نکشید و ماسک در نهایت اعلام کرد که «نبردی دشوارتر از حد انتظار» را در مسیر اصلاحات بوروکراتیک دولت تجربه کرده است. او در مصاحبه با واشنگتن‌پست از پیچیدگی و مقاومت ساختار فدرال سخن گفت و تاکید کرد که تلاش برای کاهش هزینه‌های دولت و اصلاحات اداری به مراتب سخت‌تر از پیش‌بینی‌های اولیه بوده است.

– دلایل اصلی جدایی ایلان ماسک از دولت ترامپ

۱. اختلافات عمیق بر سر سیاست‌های اقلیمی و زیست‌محیطی : ماسک که مدیرعامل شرکت‌های تسلا، اسپیس‌ایکس و نورالینک است و در حوزه انرژی‌های پاک و فناوری‌های نوین فعالیت می‌کند، با سیاست‌های دولت ترامپ که به حمایت از سوخت‌های فسیلی و کاهش مقررات محیط زیستی گرایش داشت، در تضاد بود. حذف مشوق‌های مالیاتی برای خودروهای الکتریکی و بی‌توجهی به بحران اقلیمی، از جمله مواردی بود که ماسک را در موقعیتی ناسازگار با کاخ سفید قرار داد.

۲. اختلافات بر سر آزادی بیان و فضای مجازی : مالکیت ماسک بر پلتفرم «اکس» (توییتر سابق) و مواضع او در دفاع از آزادی بیان در فضای دیجیتال، با سیاست‌های محدودکننده دولت ترامپ در برابر شرکت‌های فناوری و کنترل رسانه‌ها در تضاد بود. این موضوع باعث بروز تنش‌هایی میان ماسک و مقامات کاخ سفید شد.

۳. سبک رهبری و تصمیم‌گیری ترامپ : رفتارهای غیرقابل پیش‌بینی، تصمیم‌های یک‌جانبه و برخوردهای شخصی ترامپ با منتقدان، فضای همکاری با نخبگان علمی و فناورانه را دشوار کرده بود. ماسک بارها از روند تصمیم‌سازی غیرکارشناسی در دولت انتقاد کرد و خروجش را اعتراض به بی‌توجهی سیستماتیک به دیدگاه‌های علمی و آینده‌نگر دانست.

– پیامدهای خروج ماسک و واکنش‌ها

خروج ایلان ماسک از دولت ترامپ نه تنها یک تصمیم شخصی، بلکه نمادی از شکاف عمیق میان سیاست محافظه‌کارانه و نوآوری‌های فناوری در آمریکا بود. این جدایی در حالی رخ داد که ماسک با مشکلات مالی و عملیاتی در شرکت‌های خود مانند کاهش فروش تسلا و انفجار موشک در اسپیس‌ایکس نیز دست و پنجه نرم می‌کرد. ترامپ با وجود جدایی ماسک، علاقه شخصی خود را به او حفظ کرده و قصد دارد در آینده نیز با وی دیدار داشته باشد. ترامپ حتی مراسم خداحافظی دوستانه‌ای برای ماسک ترتیب داد و تاکید کرد که ماسک همچنان در نقش مشاور و همراه دولت باقی خواهد ماند.

– پایان ماموریت «DOGE» و آینده سیاسی ماسک

برنامه «DOGE» (وزارت کارآمدسازی دولت) که ماسک رهبری آن را برعهده داشت، در پایان دوره قانونی ۱۳۰ روزه به پایان رسید. ماسک در پستی در شبکه اجتماعی «اکس» از ترامپ بابت فرصت همکاری تشکر کرد و اعلام نمود که ماموریت «DOGE» در گذر زمان تقویت خواهد شد و به سبک زندگی در دولت تبدیل می‌شود.

با این حال، ماسک اعلام کرد که زمان زیادی را صرف مسائل سیاسی کرده و قصد دارد تمرکز خود را بر اداره شرکت‌هایش مانند تسلا و اسپیس‌ایکس بگذارد. او همچنین از بسته مالیاتی جدید جمهوریخواهان انتقاد کرد و نسبت به تاثیر آن بر کاهش هزینه‌های دولت ابراز نگرانی نمود.

جدایی ایلان ماسک از دولت ترامپ، بازتابی از تفاوت‌های بنیادین در رویکردهای سیاسی، اقتصادی و فناورانه است. این اتفاق نشان داد که حتی نزدیک‌ترین متحدان سیاسی نیز در مواجهه با سیاست‌های محافظه‌کارانه و ساختار بوروکراتیک دولت، ممکن است دچار چالش و اختلاف شوند. آینده همکاری ماسک با دولت ترامپ همچنان نامشخص است، اما بدون شک این جدایی نقطه عطفی در روابط میان قدرت سیاسی و نوآوری‌های فناوری در آمریکا محسوب می‌شود