نرخ «تن بر کیلومتر» بهزودی افزایش مییابد
تغییرات اقلیمی، رشد جمعیت، افزایش تقاضای انرژی و مدیریت ناکارآمد در توزیع منابع، ایران را در سال‌های اخیر به یکی از کانون‌های بحران انرژی تبدیل کرده است. این بحران، ابعاد مختلف زندگی اجتماعی، اقتصادی و صنعتی کشور را تحت تأثیر قرار داده و اردستان، یکی از شهرستان‌های صنعتی استان اصفهان نیز از این قاعده مستثنی نبوده است. در ادامه، با نگاهی دقیق و تحلیلی به بحران انرژی و پیامدهای آن در کارخانه فولاد آریا اردستان پرداخته می‌شود.
بحران انرژی در ایران: ریشه‌ها و پیامدها
به گزارش پایگاه خبری سپاهان خبر; بحران انرژی در ایران، پدیده‌ای چندبعدی است که از ترکیب عواملی چون حکمرانی غلط، تصمیم‌های اشتباه در برنامه‌ریزی انرژی، عدم جذب سرمایه‌گذاری خارجی، تحریم‌های بین‌المللی و تسلط نهادهای نظامی بر بخش‌های مهم صنعتی شکل گرفته است.
از اواخر سال ۲۰۲۴، ایران با شدیدترین بحران‌های انرژی در دهه‌های اخیر مواجه شده که شامل قطع مکرر برق و اختلال در تأمین گاز طبیعی است. زیرساخت‌های انرژی کشور فرسوده و ناکارآمد است و بسیاری از پالایشگاه‌ها و نیروگاه‌ها کمتر از ظرفیت خود کار می‌کنند. عرضه انرژی در ایران غیرقابل اعتماد است و خاموشی‌های مکرر، زندگی روزمره، صنایع و خدمات ضروری را تحت تأثیر قرار داده است.
بر اساس آمارهای رسمی، کمبود برق ایران در تابستان ۱۴۰۳ به حدود ۱۴۰۰۰ مگاوات رسید که این رقم معادل دو برابر تولید برق کل کشور آذربایجان است. وزارت نیرو و مرکز پژوهش‌های مجلس ایران برآورد کرده‌اند که برای جلوگیری از کمبود برق، کشور باید سالانه ۵۰۰۰ مگاوات (۷ درصد) به تولید برق خود اضافه کند که این هدف در سال‌های اخیر محقق نشده است. عدم تعادل انرژی در سال ۱۴۰۳ به حدود ۳۰۰ میلیون متر مکعب در روز رسید و این وضعیت همچنان ادامه دارد.
بحران انرژی در شهرستان اردستان
شهرستان اردستان، با وجود ظرفیت‌های بالای معدنی و صنعتی، در سال‌های اخیر به دلیل ناترازی انرژی با مشکلات جدی روبه‌رو شده است. این ناترازی به ویژه در بخش برق و گاز، چرخه تولید صنایع را مختل کرده و منجر به کاهش ساعات کاری، تعطیلی بخشی از خطوط تولید و در نهایت تعدیل نیرو شده است. یکی از بارزترین نمونه‌های این بحران، وضعیت کارخانه فولاد آریا اردستان است.
اخراج کارگران در کارخانه فولاد آریا اردستان
در هفته‌های گذشته، کارخانه فولاد آریا در اردستان، ۴۰ نفر از کارگران خود را به دلیل ناترازی برق و کاهش ساعات فعالیت خود، اخراج کرده است. این تصمیم، در پی محدودیت‌های اعمال‌شده از سوی اداره برق منطقه و کاهش سهمیه مصرف برق کارخانه اتخاذ شده است. عباسعلی براهیمی، مدیر کارخانه فولاد آریا اردستان، در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا اظهار داشته است: اداره برق اعلام کرده اگر مصرف برق‌مان از پنج مگاوات بیشتر شود، اتوماتیک برق کارخانه را قطع می‌کنند.
در حالی که مصرف برق ما ۲۲ مگاوات است. اگر قرار باشد مصرف برق کارخانه این مقدار کاهش پیدا کند، ما باید بسیاری از قسمت‌ها را تعطیل کنیم و مجبور هستیم تعدیل نیرو داشته باشیم.
براهیمی همچنین به افزایش چندبرابری قیمت برق در سه سال گذشته اشاره کرده و افزوده است: ارخانه از سه سال گذشته تاکنون به اداره برق بدهی دارد و از آن زمان تاکنون ماهی چند میلیارد ما را جریمه کرده‌اند. اداره برق تعرفه برق را گران کرده، اما باز هم محدودیت مصرف گذاشته است. زمانی که تعرفه برق چندبرابر شده باشد، اما باز هم محدودیت مصرف داشته باشیم و نتوانیم تولید کنیم، طبیعتاً مجبور هستیم هزینه‌های کارخانه را کاهش بدهیم که یکی از آن‌ها، تعدیل نیروی کارگری است.
مدیر کارخانه فولاد آریا اردستان با بیان این‌که مسئولان شهرستان و استان را در جریان مشکلات ناترازی و جریمه‌های اداره برق قرار داده‌اند، تأکید کرده است که تاکنون نتیجه‌ای حاصل نشده است. وی همچنین اعلام کرده که در حال حاضر ۱۷۰ نفر نیرو در کارخانه باقی مانده‌اند و اگر نتوانند حقوق کارگران را پرداخت کنند، مجبور به تعدیل نیروی بیشتری خواهند بود.
پیامدهای اجتماعی اخراج کارگران
اخراج کارگران در کارخانه فولاد آریا اردستان، پیامدهای اجتماعی و اقتصادی گسترده‌ای داشته است. محمد، یکی از کارگران اخراجی، در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر بیان کرده است:من شش سال است که در کارخانه فولاد کار می‌کنم. روز گذشته مدیر کارخانه گفت از فردا سر کار نیایید! من مشکل برق دارم و نمی‌توانم حقوق بدهم. من در این وضعیت، قسط دارم، پول داروهای خانمم را ندارم و بعد از چند سال که در کارخانه فولاد بودم، الآن کجا بروم برای کار؟
ابوالفضل، یکی دیگر از کارگران اخراجی، نیز از بی‌توجهی مسئولان به مشکلات کارخانه گلایه کرده و گفته است: مسئولان شهر چرا یک‌بار به کارخانه فولاد آریا سرکشی نمی‌کنند که ببینند چه مشکلاتی دارند!؟ چرا فرماندار و نماینده مجلس مشکل برق کارخانه را برطرف نمی‌کنند که کارگر این وسط بدبخت و بیکار نشود.
موضع مسئولان محلی و استانی
محسن حیدری، فرماندار شهرستان اردستان، در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا، وضعیت تعدیل نیرو در کارخانه فولاد آریا را تشریح کرده است. وی اظهار داشته : کارخانه فولاد آریا بدهی برق دارد و از طرفی ناترازی‌های انرژی باعث شده نتواند فعالیت منظمی داشته باشد. مکاتبات لازم با استانداری اصفهان انجام شده و شخص استاندار پیگیر است تا مشکل این واحد صنعتی برطرف شود. اکنون این کارخانه حدود ۲۵۰ میلیارد تومان به اداره برق بدهکار است که نیمی از آن به دلیل جریمه مربوطه است.
فرماندار اردستان در پاسخ به این موضوع که هر کارخانه‌ای که به مشکل برخورد می‌کند، نیروی کارگری را به‌عنوان اهرم فشار اخراج می‌کند، بیان کرده است: به هرحال مجموعه خصوصی است و مدعی هستند وقتی نمی‌توانند حقوق پرسنل را بدهند، مجبور هستند تعدیل نیرو داشته باشند!
حیدری همچنین در خصوص راهکارهای بلندمدت برای رفع بحران انرژی در شهرستان اردستان، به احداث نیروگاه‌های خورشیدی و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر اشاره کرده است:احداث نیروگاه‌های خورشیدی و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر از رویکردهای کلیدی دولت چهاردهم است و اجرای چنین پروژه‌هایی می‌تواند به کاهش ناترازی انرژی و پایداری انرژی برق در شهرستان و استان کمک کند. با پیگیری‌های صورت‌گرفته، سه طرح بزرگ انرژی خورشیدی با ظرفیت ۱۷۵ مگاوات در شهرستان اردستان در حال احداث است و با تأکیدی که وجود دارد و سرعت نصب پنل‌ها، برق تولیدشده اواخر تابستان امسال وارد مدار می‌شود.
وی همچنین به فاز دوم طرح پنج مگاوات نیروگاه خورشیدی در کارخانه سیمان اردستان، جانمایی زمین طرح ۴۰ مگاواتی نیروگاه خورشیدی توسط ارتش و تفاهم‌نامه احداث ۱۰۰ مگاوات با بنیاد تعاون فراجا اشاره کرده و اعلام کرده است که راه‌اندازی نیروگاه‌های خورشیدی در شهرستان می‌تواند منجر به اشتغال ۲۰۰ نفر شود.
چالش‌های صنعتی و اقتصادی ناشی از بحران انرژی
بحران انرژی و قطعی مکرر برق، نه تنها کارخانه فولاد آریا اردستان، بلکه بسیاری از واحدهای صنعتی دیگر را نیز تحت تأثیر قرار داده است. علی‌اصغر آهنی‌ها، نماینده کارفرمایان در شورای عالی کار، در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم اظهار داشته است: به‌دلیل قطع برق، در زمان حاضر ۵۰ درصد ظرفیت صنایع در شهرک‌های صنعتی فعال است. اولویت قطعی برق و گاز در ایران با صنایع است، در حالی که در کشورهای دیگر اینگونه نیست. خیلی از قطعات ما در قطعی برق و گاز از بین می‌رود و در داخل کشور هم نمی‌توانیم نمونه آن را پیدا کنیم.
آهنی‌ها همچنین به مشکلات کارگران اشاره کرده و گفته است:کارگران مشکلات متعددی دارند که قطعی برق نیز به تمام مشکلات افزوده است. در زمان حاضر ۵۰ درصد ظرفیت صنایع در شهرک‌های صنعتی فعال است، در حالی که چنین شرایطی برای کارفرمایان رخ داده است که آن‌ها در سه ماه پایانی سال هزینه‌هایشان به‌اندازه ۵ ماه حقوق است، چرا که باید عیدی، حقوق و… را در ماه‌های پایانی سال پرداخت کنند.
وی با اشاره به ماده ۲۵ قانون بهبود مستمر محیط کسب‌وکار، تأکید کرده که در زمان کمبود برق، گاز یا خدمات مخابرات، واحدهای تولیدی صنعتی و کشاورزی نباید در اولویت قطع برق یا گاز قرار داشته باشند و شرکت‌های عرضه‌کننده برق، گاز و خدمات مخابرات موظفند هنگام عقد قرارداد با واحدهای تولیدی، وجه التزام قطع برق یا گاز را در متن قرارداد پیش‌بینی کنند.
راهکارهای پیشنهادی برای خروج از بحران
دولت ایران در سال‌های اخیر تلاش کرده تا با توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، از جمله نیروگاه‌های خورشیدی و بادی، به رفع بحران انرژی کمک کند. عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو، در مصاحبه با رسانه‌ها اعلام کرده است: پیش‌بینی می‌شود که حدود ۲۴۰۰ مگاوات از برنامه ۱۲ هزار مگاواتی ایران برای انرژی‌های تجدیدپذیر تا تابستان سال آینده به بهره‌برداری برسد. هدف تولید ۳۰ هزار مگاوات انرژی تجدیدپذیر در چهار سال آینده است.
وی همچنین به صرفه‌جویی سالانه ۱۱ میلیارد مترمکعب سوخت و کاهش هزینه‌های ارزی به میزان ۷٫۵ میلیارد دلار اشاره کرده است. با این حال، کارشناسان معتقدند که با توجه به شرایط اقتصادی و سیاسی کنونی ایران، روند اجرایی این پروژه‌ها با چالش‌های جدی روبه‌رو است و احتمالاً بحران انرژی در کوتاه‌مدت همچنان ادامه خواهد داشت.
بحران انرژی در ایران، به ویژه در شهرستان‌های صنعتی مانند اردستان، پیامدهای جدی برای صنایع و کارگران به همراه داشته است. اخراج کارگران در کارخانه فولاد آریا اردستان، نمونه‌ای از این پیامدها است که ریشه در ناترازی انرژی، افزایش قیمت برق، محدودیت‌های مصرف و بدهی‌های سنگین صنایع به اداره برق دارد.
عباسعلی براهیمی، مدیر کارخانه فولاد آریا اردستان، و محسن حیدری، فرماندار شهرستان اردستان، هر دو بر لزوم حل و فصل مشکلات انرژی و بازگشت نیروهای تعدیل‌شده به کار تأکید کرده‌اند. راهکارهای بلندمدت، از جمله توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و احداث نیروگاه‌های خورشیدی، از سوی دولت و مسئولان محلی در دستور کار قرار گرفته است، اما تا تحقق این اهداف، صنایع و کارگران همچنان با مشکلات جدی روبه‌رو خواهند بود.
دیدگاهتان را بنویسید