یکم شهریورماه هر سال، همزمان با زادروز شیخالرئیس ابوعلی سینا، دانشمند برجسته ایرانی و از بزرگترین پزشکان و فیلسوفان جهان اسلام، به عنوان «روز پزشک» در تقویم رسمی کشور گرامی داشته میشود. به گزارش سپاهان خبر; این روز فرصتی ارزشمند برای پاسداشت میراث علمی و اخلاقی این نابغهٔ تاریخی و همچنین قدردانی از تلاشهای بیوقفهٔ جامعهٔ پزشکی ایران است. ابوعلی سینا، با آثار و اندیشههای خود، نه تنها در ایران بلکه در سراسر جهان تأثیرگذار بوده و نامش به عنوان یکی از بزرگترین نوابغ تاریخ بشریت ثبت شده است.
زندگینامه و دوران کودکی: بذرهای نبوغ
ابوعلی حسین بن عبدالله بن سینا در سال ۳۷۰ هجری قمری (۹۸۰ میلادی) در روستای اَفشَنه نزدیک بخارا به دنیا آمد. پدرش، عبدالله، از کارمندان عالیرتبهٔ دولت سامانیان بود. ابنسینا از همان کودکی نبوغ و استعداد فوقالعادهای از خود نشان داد. حافظهاش قوی بود و با اشتیاق فراوان به یادگیری علوم مختلف میپرداخت.
او در سن ده سالگی حافظ کل قرآن شد و به تحصیل در زمینهٔ فلسفه، منطق، ریاضیات و پزشکی پرداخت.
او در جوانی به عنوان پزشک در دربار سامانیان مشغول به کار شد و به سرعت به شهرت رسید. دانش و مهارت او در پزشکی به حدی بود که حتی در درمان بیماریهای پیچیده نیز موفق عمل میکرد.
قانون در طب؛ شاهکار پزشکی ابنسینا
شاخصترین اثر ابوعلی سینا، کتاب «قانون در طب» (Canon of Medicine) است. این کتاب یک دائرهالمعارف جامع پزشکی است که شامل دانش پزشکی یونان، ایران، هند و جهان اسلام است. قانون در طب به زبان لاتین ترجمه شد و قرنها در دانشگاههای معتبر اروپا مانند پاریس و آکسفورد به عنوان متن اصلی پزشکی تدریس میشد. این کتاب تأثیر عمیقی بر پیشرفت پزشکی در اروپا گذاشت و ابنسینا را به عنوان «پدر پزشکی نوین» در جهان معرفی کرد.
ابنسینا فیلسوفی مشائی و نوآور
ابنسینا تنها یک پزشک نبود، بلکه یک فیلسوف برجسته نیز بود. او یکی از بزرگترین فلاسفهٔ مشائی جهان اسلام به شمار میرود. ابنسینا با تلفیق اندیشههای ارسطو، نوافلاطونیان و تعالیم اسلامی، یک نظام فلسفی منسجم و تأثیرگذار پدید آورد. فلسفهٔ ابنسینا در قرون وسطی به زبان لاتین ترجمه شد و مورد توجه فیلسوفانی بزرگ همچون توماس آکویناس قرار گرفت.
اخلاق پزشکی در اندیشه ابنسینا
ابنسینا در قانون در طب تأکید ویژهای بر اخلاق پزشکی دارد. او معتقد است که پزشک باید علاوه بر دانش فنی، از صفاتی همچون شفقت، صداقت، دلسوزی و احترام به بیمار برخوردار باشد. ابنسینا به سلامت روح و روان بیمار اهمیت فراوانی میداد و معتقد بود که درمان جسم بدون آرامش روانی بیمار کامل نمیشود. این دیدگاه، امروزه در قالب پزشکی جامعنگر (Holistic Medicine) شناخته میشود.
تأثیر ابنسینا بر علم و فلسفه غرب
تأثیر ابنسینا بر علم و فلسفه غرب بسیار گسترده و عمیق بوده است. ترجمهٔ آثار او به زبان لاتین، باعث شد که اندیشههای او به سرعت در اروپا منتشر شود و بر تفکرات دانشمندان و فیلسوفان غربی تأثیر بگذارد. قانون در طب به عنوان یک متن اصلی پزشکی، نقش مهمی در پیشرفت پزشکی در اروپا ایفا کرد. فلسفهٔ ابنسینا نیز تأثیر قابل توجهی بر فلسفهٔ قرون وسطی گذاشت.
ابنسینا در نگاه بزرگان
بسیاری از بزرگان علم و فلسفه در طول تاریخ، از ابنسینا به عنوان یک نابغهٔ بزرگ تجلیل کردهاند.
• جرج سارتون، مورخ علم: ابنسینا بزرگترین دانشمند و پزشک اسلام و یکی از بزرگترین چهرههای تاریخ علم است.
• توماس آکویناس، فیلسوف : ابنسینا یکی از بزرگترین فلاسفهٔ تاریخ است و آثار او تأثیر عمیقی بر فلسفهٔ غربی گذاشته است.
• ویلیام اوسلر، پزشک : قانون در طب ابنسینا، مهمترین کتاب پزشکی در طول تاریخ است.
روز پزشک پاسداشت میراث ابنسینا
نامگذاری روز پزشک به یاد ابنسینا، علاوه بر تجلیل از جایگاه علمی او، نمادی است از تعهد و فداکاری پزشکان ایرانی که هر روز در خط مقدم خدمت به سلامت جامعه میایستند. پزشکان امروز نیز وارث راهی هستند که ابنسینا آغاز کرد. آنها با دانش، مهارت و اخلاق پزشکی خود، به درمان بیماران و ارتقای سلامت جامعه کمک میکنند.
میراث ماندگار ابنسینا برای نسلهای آینده
ابنسینا با آثار و اندیشههای خود، میراثی ماندگار برای نسلهای آینده به جا گذاشته است. آثار او همچنان مورد مطالعه و بررسی قرار میگیرند و اندیشههایش الهامبخش دانشمندان و فیلسوفان است. ابنسینا نمادی از نبوغ، تلاش و تعهد به علم و دانش است و نامش همواره در تاریخ بشریت جاودانه خواهد بود.
دیدگاهتان را بنویسید