۶۸ درصد بارش کشور تبخیر میشود
اصفهان، پایتخت معماری و تاریخ ایران، گنجینهای از بناهای صفوی است که هر کدام داستانی از شکوه دوران صفویان روایت میکنند. در شرق این استان، میان کویرهای آرام و مسیرهای کهن تجاری، عمارت صفوی سجزی قرار دارد؛ بنایی که از دوره صفویه (قرن ۱۱ هجری قمری) بر جای مانده و بخشی از شبکه کاروانسراها و اقامتگاههای امن شاهان صفوی بوده است.
این عمارت، که سفرنامهنویسان اروپایی مانند ژان شاردن به مسیرهای شرقی اصفهان و اهمیت آن برای تجارت، امنیت و حتی سفرهای درمانی شاهان اشاره کردهاند، پس از حدود ۱۲ سال بلاتکلیفی و بیتوجهی، در سال ۱۴۰۳ با مرمت علمی احیا شد. حالا با ۲۴ اتاق اقامتی، رستوران سنتی صفوی، شاهنشین VIP و ظرفیت تولید ۱۰۰۰ پرس غذا روزانه، به جاذبه گردشگری شرق اصفهان تبدیل شده و پتانسیل اقامتگاه بومگردی اصفهان را دارد. در گفتوگوی اختصاصی سرویس میراث و گردشگری پایگاه خبری سپاهان خبر با امیر روحانی، مجری طرح احیای عمارت صفوی سجزی، از تاریخچه، معماری، فرآیند مرمت تا چشمانداز گردشگری فرهنگی اصفهان میپرسیم.
عمارت صفوی سجزی چه تاریخچهای دارد و چرا در شرق اصفهان اهمیت یافته است؟
عمارت صفوی سجزی در شرق استان اصفهان، بر مسیرهای ارتباطی کهن صفویان واقع شده؛ مسیری که برای تجارت ابریشم، امنیت کاروانها و اقامت شاهان صفوی حیاتی بود. ساخت آن محدود به یک دوره نبود و تا نسلهای پس از شاه عباس ادامه یافت. سفرنامه شاردن به این منطقه شرقی اشاره دارد که برای سفرهای درمانی و تجاری استفاده میشد. این بنا، مانند بسیاری از کاروانسراهای صفوی، نماد شبکه هوشمندانه توسعه اقتصادی صفویان است؛ مقایسهای تلخ با پروژههای نیمهتمام امروز.
ویژگیهای معماری منحصربهفرد عمارت صفوی سجزی چیست که گردشگران را جذب میکند؟
معماری صفوی در سجزی، شاهکاری از هندسه دقیق ریاضی، صوتشناسی معماری و هماهنگی با اقلیم کویر است. بدون کتیبه خودنمایی معمار – که نشاندهنده نگاه وقفمحور ایرانیان است – بنا برای ماندگاری ساخته شده. مصالح محلی، بادگیرهای هوشمند و فضاهای آرامشبخش، تجربهای منحصربهفرد برای گردشگران فرهنگی فراهم میکند. این آرامش، همان چیزی است که مقاصد جهانی گردشگری برای آن سرمایهگذاری میکنند؛ بنایی که علم و هنر را لمسپذیر کرده.
فرآیند مرمت و احیای عمارت صفوی سجزی چگونه بود و چه چالشهایی داشت؟
عملیات از سال ۱۳۹۳ با مجوز نادر مرمت همزمان طراحی آغاز شد و طی ۷ سال با روش مرمت ایتالیایی به پایان رسید. کارشناسان دانشگاهی بینالمللی همکاری کردند تا روح تاریخی بنا حفظ شود، نه فقط ظاهرش. پس از ۱۲ سال بلاتکلیفی، در ۱۴۰۳ بهرهبرداری شد. چالش اصلی، حفظ اصالت در برابر فرسودگی قرنها بود؛ رویکردی که نشان میدهد میراث فرهنگی اصفهان میتواند زبان مشترک جهانی باشد.
امکانات گردشگری فعلی عمارت صفوی سجزی برای مسافران داخلی و خارجی چیست؟
مجموعه شامل ۲۴ اتاق اقامتی با دکوراسیون صفوی، شاهنشین VIP و CIP برای میهمانان خاص، رستوران سنتی با غذاهای محلی، کافیشاپ، سفرهخانه سنتی و کترینگ با ظرفیت ۱۰۰۰ پرس غذا روزانه است. همه تحت نظارت اتحادیه هتلداران اصفهان و با مجوز رسمی. گردشگران میتوانند در فضایی تاریخی اقامت کنند، از غذاهای سنتی صفوی لذت ببرند و تجربه بومگردی شرق اصفهان داشته باشند.
احیای این بنا چه تأثیری بر اقتصاد محلی و توسعه گردشگری شرق اصفهان گذاشته است؟
از زمان بهرهبرداری، ۲۰ تا ۳۰ اقامتگاه بومگردی در اطراف سجزی شکل گرفته؛ نشانه مستقیم اشتغالزایی گردشگری. گردشگری فرهنگی نه تنها درآمد میآورد، بلکه هویت محلی را حفظ میکند. شرق اصفهان با چنین بناهایی میتواند به هاب تورهای کویر و تاریخی تبدیل شود، اما نیاز به سیاستگذاری کلان دارد.
چرا بناهای تاریخی مانند عمارت صفوی سجزی اغلب نادیده گرفته میشوند و راهحل چیست؟
نگاه غلط به تاریخ به عنوان «عقبماندگی»، بناها را هزینه میبیند، در حالی که تجربه جهانی نشان میدهد گردشگری تاریخی پایدارترین صنعت است. احیای سجزی، ادامه سنت وقف است؛ اگر بناهای دیروز دیده شوند، نسل جدید انگیزه ساختن برای آینده خواهد داشت. راهحل: معرفی رسانهای، حمایت دولتی و ادغام در برنامههای گردشگری ملی.
آینده عمارت صفوی سجزی در نقشه گردشگری اصفهان چگونه است؟
این بنا آزمونی برای مدیریت گردشگری ایران است. با پتانسیل جذب توریست خارجی به شرق اصفهان، میتواند مدل توسعه پایدار باشد. مسئله احیا تمام شد؛ حالا نوبت توجه و بهرهبرداری است تا عمارت صفوی سجزی، مانند میدان نقش جهان، نماد جهانی شود.
توصیه شما به گردشگران و سرمایهگذاران برای بازدید از عمارت صفوی سجزی چیست؟
گردشگران را دعوت میکنم تا آرامش کویر صفوی را تجربه کنند؛ اقامتی که تاریخ را زنده میکند. سرمایهگذاران هم بدانند گردشگری بومگردی اصفهان، فرصتی طلایی برای درآمد پایدار است. سجزی منتظر است تا دیده شود.
دیدگاهتان را بنویسید