تحلیلی بر بازگشت دوباره به پروژه کمرزرین:

مراقب باشید تاریخ دوباره زخمی نشود

با اعلام آغاز فصل دوم کاوش‌های باستان‌شناسی در منطقه تاریخی کمر زرین اصفهان، بار دیگر نگاه‌ها به یکی از نقاط کم‌بررسی‌شده اما پر رمز و راز تاریخ فرهنگی فلات مرکزی ایران دوخته شده است. منطقه‌ای که در فصل نخست کاوش‌ها، هم پتانسیل‌های تاریخی قابل توجهی را آشکار کرد و هم با چالش‌ها و انتقادهایی از سوی فعالان میراث فرهنگی و جامعه محلی مواجه شد.

به گزارش پایگاه خبری سپاهان خبر تاکنون در یک فصل کاوش باستان شناسی گذر کمرزرین، آثاری مانند یک سازه آبی منقوش متعلق به دوران پیش از حمله مغول به اصفهان، یک کوره سفال، یک سازه معماری متعلق به دوران متاخر اسلامی، دیواره‌های سنگی و کف‌های آجر فرش احتمالا سلجوقی و یک سنگاب کشف شده است و حالا با شروع فصل دوم، این نگرانی جدی مطرح است که آیا این‌بار کاوش‌ها با دقت، نظارت بر میراث فرهنگی همراه خواهد بود یا باید دوباره شاهد تکرار همان مسیرهای پرابهام و پرتنش باشیم.

یادآوری زخم‌های فصل اول

در دور نخست کاوش‌ها، برخی گزارش‌ها حکایت از نبود شفافیت در انتشار نتایج، بی‌توجهی به نظرات کارشناسان مستقل و کاستی در تعامل با جامعه محلی داشت. به گفته برخی از کنشگران حوزه میراث، تخریب‌های احتمالی در بخشی از لایه‌های سطحی و کم‌توجهی به زیست‌بوم منطقه از جمله مواردی بود که سایه‌ای از تردید بر اهداف و روند کاوش انداخت.

دوره دوم کاوش های کمرزرین حدود ۴۰ روز به طول می‌انجامد

امیر کرم زاده مدیرکل میراث فرهنگی استان اصفهان است وی با تاکید بر اینکه مجوز فصل دوم کاوش‌های باستان‌شناسی این محدوده از سوی پژوهشگاه میراث فرهنگی صادر شده و به زودی کاوش‌ها از سر گرفته می شود گفت : در ابتدا قرار بود شهرداری با پژوهشگاه میراث فرهنگی قرارداد ببندد و هزینه کاوش را پرداخت کند، اما این موضوع محقق نشد. از این رو استانداری اصفهان و اداره‌کل میراث فرهنگی برای جلوگیری از تأخیر در کار مردم، تأمین هزینه کاوش‌ها را بر عهده گرفتند. وی اضافه کرد: شهرداری نیز متعهد شده حداقل ۲۵ نفر نیروی انسانی برای تسریع در اجرای کاوش در محل مستقر کند.

کرم‌زاده با بیان اینکه مسیر دسترسی مردم به مسجد کمرزرین از سمت شمال باز است، افزود: مجوز موقت برای ایجاد گذر ۲ متری جهت تردد نیز صادر شده است تا شهروندان در جریان عملیات کاوش دچار مشکل نشوند.

وی با اشاره به زمان بندی این مرحله از کاوش‌ها گفت: دوره دوم کاوش های کمرزرین حدود ۴۰ روز به طول می‌انجامد و با پیگیری‌ها طی چند روز آینده آغاز خواهد شد.

تسریع در روند کاوش و رفع موانع

مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان با تأکید بر ضرورت حفظ هویت تاریخی و فرهنگی کشور گفت: همه ما وظیفه داریم از شناسنامه شهر و کشورمان حفاظت کنیم و نباید به بهانه سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی، موضوعات میراث فرهنگی نادیده گرفته شود چرا که این غفلت می‌تواند ساختار هویتی و فرهنگی ما را دچار آسیب کند.وی افزود: در رابطه با گودبرداری های مقابل مسجد کمرزرین که بدون هماهنگی میراث فرهنگی انجام شده و در واقع تخلف صورت گرفته بود، مقام‌های قضایی در حال رسیدگی هستند و با دستور دادستان ، امیدواریم شاهد تسریع در روند کاوش و رفع موانع باشیم.

کمر زرین تنها خاک و سفال نیست

دکتر احسان محمدی، باستان‌شناس و پژوهشگر حوزه حفاظت از محوطه‌های تاریخی است وی در گفت‌وگو با ما هشدار داد:محوطه‌هایی مثل کمر زرین تنها خاک و سفال نیستند بخشی از حافظه سرزمینی ما هستند. اگر قرار است فصلی جدید از کاوش‌ها آغاز شود، پیش از هر چیز باید گزارش کامل فصل قبل منتشر و نقد شود. شفافیت شرط اصلی اعتماد عمومی است.

وی ادامه داد: کمر زرین نه فقط یک محوطه باستانی، بلکه بخشی از هویت فرهنگی اصفهان است. اکنون که قطار کاوش‌ها دوباره به راه افتاده و لازم است پیش از آنکه تیغه بیل‌ها بر خاک بنشیند، نگاه‌ها مسئولانه‌تر، قلم‌ها دقیق‌تر و قدم‌ها با وسواس بیشتری برداشته شود. تاریخ بار دیگر ما را آزمون می‌کند.