پرده برداری یک پزشک از ماجرای ماسک و آلودگی بخوانید؛

ماسک از نظر علمی، هم رده گل بنفشه!

با افزایش آلودگی هوا و در فصولی که انتشار بیماری های ویروسی تنفسی شدت پیدا می کند، بازار خرید و فروش انواع ماسک ها نیز حسابی داغ می شود. وزارت بهداشت و پزشکانی که به هرحال عهده دار مسئولیتی دریکی از معاونت ها یا زیرمجموعه های تابعه هستند نیز، همواره بر استفاده از ماسک و تاثیر بسیار زیاد آن درپیشگیری از انتقال بیماری های ویروسی چون آنفولانزا و سرماخوردگی تاکید دارند. اما برای اغلب مردم این پرسش مطرح است که آیا استفاده از ماسک واقعا می تواند آن ها را از ابتلا به این بیماری ها درامان نگه دارد؟ این سوالی است که شاید کمتر فرد و پزشکی جرات کند که بنا به دلایل مختلف، پاسخی قطعی به آن بدهد و حقایق را درباره اش عنوان کند. مگر اینکه به هرشکل، برایش پای سود و زیانی درمیان نباشد. آنچه در ادامه می خوانید پاسخ های دکتر مصطفی دهقان نژاد پزشک عمومی است که درگفت وگو با سرویس سلامت پایگاه خبری سپاهان خبر مطرح شد.

خیلی از عموم جامعه می پرسند که آیا استفاده از ماسک به طور صددرصدی می‌تواند در انتقال بیماری و پیشگیری از ابتلا به آن ( مشخصا آنفولانزا) موثر باشد؟

ابتدا توجه داشته باشیم که در پزشکی هیچ چیزی و هیچگاه صددرصد نیست، چه درمان باشد و چه محافظت و مراقبت. بالطبع ماسک پزشکی معمولی و یا حتی ماسکهای فیلتر دار قابلیت محافظت و پیشگیری صددرصد را نداشته وندارد واین به دلیل اندازه ویروسهای شایع است. الان ویروسهای شایع بنا به اعلام اساتید بزرگوار، ویروس (اچ ۲ ان ۳) و زیرسویه های اومیکرون هستند که اندازه کوچکی دارند، پس در لایه محافظ ماسک گرفتار نمی شوند. ولی از آنجائی که ماسک به عنوان یک علامت هشدار است می تواند افراد حاضر در محیط های سربسته و بدون تهویه مناسب را نسبت به احتمال درگیری، هوشیار کند تا فاصله مناسب و موارد بهداشتی را رعایت نمایند.

پس تاثیر صددرصدی ندارد؟

ببینید، با توجه به اینکه در حال حاضر به دلیل سکون جریان هوای سرد و میزان الودگی در شهرهای صنعتی خیلی بالاتر از حد استاندارد است، ماسک می تواند تا حدودی ذراتِ با اندازه بزرگ را مهار کند، دقت کنید،ذرات با اندازه بزرگ را می تواند مهار کند.. نمی توان ماسک را به کلی نفی کرد چرا که عرض کردم . ماسک یک تابلوی هشدار به اطرافیان است نه برای جلوگیری از ابتلا. پس، این که بگوییم آیا ماسک قادر به جلوگیری از ابتلا است قطعا پاسخ منفی است وهیچ نوع ماسک تجاری قادر به جلوگیری از ابتلا به ویروس( اچ ۲ ان ۳) و زیرسویه هایِ اومیکرون نیست.

در اکثر مبتلایان به آنفولانزا خشکی گلو اذیتشان می کند، آیا استفاده از ماسک می تواند به رفع آن کمک کند؟

بله نکته خوبی را اشاره کردید. ماسک می تواند رطوبت هوایِ بازدمی را به هوایِ دمی، بازگردانده و مقداری تنفس فرد را راحت تر کند. بنابراین نمی توان ماسک را به طور کلی نفی کرد.

با توجه به اینکه استفاده از ماسک هم نمی تواند به طور کامل فرد را از ابتلا ایمن نگه دارد، چه اقدامات دیگری می تواند موثرتر باشد؟

آنچه همیشه اهمیت داشته ودارد بحث همیشگیِ تقدم پیشگیری بر درمان است. برای اینکه درگیر ویروس انفلوانزا و کرونا نشویم چاره ای نداریم جز رعایت موارد بهداشت فردی ،جمعی و محیطی. بهداشت فردی شامل: پرهیز از دست دادن ودرآغوش گرفتن فرد بیمار-شستشوی دست ها-پرهیز از استرس و داشتن آرامش نسبی واستراحت کافی-مصرف مایعات و تغذیه مناسب و … .یک نکته مهم دیگر را هم تاکید کنم که؛ در خصوص بهداشت جمعی یکی از مواردِ اثربخشی به ماسک زدن در محیط های با تراکم جمعیتی بالا، رعایت فاصله مناسب است.

درخصوص بهداشت محیط هم بهترین کار تهویه مناسب هوای محیط و برقراری رطوبت کافی و دمای مناسب محیط است. هرگز نباید درب و پنجره ها به طور کامل و بدون کمترین نفوذ هوا بسته شود، باید تهویه مناسب وجود داشته باشد. به هرحال، انشاالله که کسی درگیر بیماری نشود ولی متاسفانه هردو این ویروس ها قابلیت انتقال سریعی دارند و علائم بیماری به سرعت در اغلب افرادی که در معرض ویروس قرار می گیرند، با میزان های مختلف بروز پیدا می کند.

گفته می شود که بحث استفاده از ماسک بیشتر جنبه تجاری و سود حاصل از فروشش را دارد، چقدر این فرضیه می‌تواند درست باشد؟

کما اینکه تجربه هم نشان داده که مثلا طی یک دوره ای برای فروش فلان تجهیزات یا دارو، از ترفندهای مختلفی مثل جریان سازی برای یک بیماری، استفاده می شود.

به هر حال همیشه وهمه جا سرمایه ها در جهت سودآوری برای سرمایه دار حرکت می کنند و فرقی نمی کند که سلامت افراد باشد ویا ابزار صنعتی. بنگاههای تبلیغاتی هم ابزاری در دست سرمایه دار هستند، اینها قادرند از کاه کوه بسازند چه برسد به اینکه از ماسک یک سپر دفاعیِ غیر قابل نفوذ بسازند. ولی تاکید می کنم که حقیقتا این چنین نیست و ماسک فقط در حد یک بنر اعلام بیماری است. فراموش نمی کنیم که یک زمانی روغن بنفشه و ادرار شتر و….به عنوان درمان های کرونا مورد استفاده بودند و برخی چه تبلیغات وسیعی هم برایش داشتند.