نبرد نابرابرِ نفس کشیدن و توسعه پایدار
در روزهای گذشته، خبری مهم و تاریخی از مرکز اصفهان منتشر شد که توجه علاقه‌مندان به میراث فرهنگی و تاریخ هنر اسلامی را به خود جلب کرده است. مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان از کشف بقایای معماری اسلامی و گنجینه‌ای ارزشمند از مسکوکات و کاشی‌های زرین‌فام در مرحله دوم کاوش‌های باستان‌شناسی گذر کمرزرین خبر داد. این رخداد ارزشمند، نویدبخش گشودن پنجره‌های تازه‌ای به تاریخ غنی و پر رمز و راز شهر اصفهان است که می‌تواند نقش مهمی در مطالعات آتی درباره معماری و هنرهای اسلامی ایفا کند.
آغاز مرحله دوم کاوش‌ها با مجوز رسمی
به گزارش پایگاه خبری سپاهان خبر امیر کرم‌زاده، مدیرکل میراث فرهنگی استان اصفهان، با تأکید بر اهمیت این کشفیات، اظهار داشت که این مرحله از کاوش‌ها از تاریخ ۲۷ مردادماه سال جاری آغاز شده است و اجرای آن پس از پیگیری‌های مستمر و همکاری همه‌جانبه دستگاه‌های اجرایی مربوطه همراه بوده است. وی افزود که در همان روزهای ابتدایی شروع این فعالیت‌های میدانی، بقایای قابل توجهی از معماری دوران اسلامی در سطح گسترده‌ای از محوطه کشف شده که نشان از عمق و غنای فرهنگی این منطقه دارد.
کاشی‌های زرین‌فام: نماد هنر و صنعت در دوره اسلامی
از جمله مهم‌ترین یافته‌ها، کشف قطعات کاشی زرین‌فام است که از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. زرین‌فام یکی از تکنیک‌های منحصربه‌فرد در هنر کاشی‌سازی دوران اسلامی است که رنگ طلایی به‌کاررفته در آن، نمادی از شکوه و جلال معماری اسلامی به شمار می‌رود. این کاشی‌ها به دلیل رنگ و کیفیت برجسته‌شان، همواره مورد توجه محققان و هنردوستان بوده‌اند و کشف آن‌ها می‌تواند اطلاعات تازه‌ای درباره فناوری، هنر و سیر تحول معماری اسلامی در اصفهان ارائه دهد.
کشف مسکوکات تاریخی و سفالینه‌های شاخص
علاوه بر بقایای معماری و کاشی‌های زرین‌فام، تعداد قابل توجهی مسکوکات تاریخی و سفالینه‌های مربوط به ادوار مختلف اسلامی نیز در خلال این کاوش‌ها به دست آمده است. این مسکوکات علاوه بر ارزش مادی، به عنوان سندی ملموس از فعالیت‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی دوره‌های اسلامی در این منطقه محسوب می‌شوند. سفالینه‌های کشف‌شده نیز نقش مهمی در شناسایی سبک‌های هنری و روش‌های تولید صنایع دستی در طول تاریخ اصفهان دارند.
فرایند آغاز کاوش‌ها و چالش‌های پیش رو
به گفته مدیرکل میراث فرهنگی، برگزاری این کاوش‌ها پس از موانع مختلفی که در مسیر انجام آن وجود داشت، سرانجام با حمایت دادستان استان و رفع مشکلات قضایی و اجرایی، میسر شد. استمرار این کاوش‌ها نیازمند همکاری مداوم بین نهادهای ذی‌ربط و تأمین منابع مالی و فنی است تا نتایج دقیق‌تر و کامل‌تری از محوطه تاریخی گذر کمرزرین به دست آید.
چشم‌انداز آینده و اهمیت مطالعات تطبیقی
گذر کمرزرین به عنوان یکی از محلات و گره‌های تاریخی اصفهان، با دارا بودن نشانه‌های معماری اسلامی در لایه‌های زمینی خود، می‌تواند کلید گشودن اسرار بی‌شماری از تاریخ معماری، هنر و جامعه‌شناسی اصفهان باشد. یافته‌های به‌دست‌آمده، به‌خصوص کاشی‌های زرین‌فام و مسکوکات ارزشمند، نه تنها تحلیل‌های دقیق‌تری را درباره سیر تحول هنرهای وابسته به معماری اسلامی در اصفهان امکان‌پذیر می‌سازند، بلکه با مطالعات تطبیقی می‌توان ویژگی‌های منحصربه‌فرد این منطقه را در چارچوب گسترده‌تری از هنر و فرهنگ اسلامی بررسی نمود.
این کشف گواه حمایت از کاوش‌های باستان‌شناسی و پژوهش‌های تخصصی درباره این محوطه‌هاست
دکتر فاطمه صادقی، پژوهشگر و کارشناس میراث فرهنگی، در مورد اهمیت این کشفیات اظهار داشت: «کشف بقایای معماری اسلامی و قطعات کاشی زرین‌فام در گذر کمرزرین به طور خاص نشان‌دهنده رونق و شکوه هنر اسلامی در اصفهان در دوره‌های تاریخی مختلف است. این یافته‌ها می‌توانند به ما کمک کنند تا هم درک بهتری از تکنیک‌های معماری و کاشی‌کاری داشته باشیم و هم از لحاظ تاریخی، ارتباطات فرهنگی و اقتصادی منطقه را بهتر بفهمیم. به همین دلیل حمایت از کاوش‌های باستان‌شناسی و پژوهش‌های تخصصی درباره این محوطه‌ها اهمیت بالایی دارد.»
کاوش‌های کمرزرین فرصتی بی‌نظیر برای بازخوانی و بازسازی تاریخ فرهنگی و معماری اسلامی اصفهان
کاوش‌های مرحله دوم گذر کمرزرین فرصتی بی‌نظیر برای بازخوانی و بازسازی بخشی از تاریخ فرهنگی و معماری اسلامی اصفهان به شمار می‌رود. این پروژه نشان می‌دهد که هنوز هم بخش‌های ناشناخته‌ای از تاریخ غنی این شهر کهن وجود دارد که با کاوش‌های دقیق و علمی قابل کشف و مطالعه است. چنین یافته‌هایی علاوه بر اهمیت ملی، از نظر بین‌المللی نیز در حوزه مطالعات تاریخی و هنری جایگاه ویژه‌ای خواهند داشت و می‌تواند الهام‌بخش پروژه‌های پژوهشی آینده و فرآیند حفاظت و احیای میراث فرهنگی در ایران باشد.
ادامه این کاوش‌ها با حمایت مسئولان و همکاری کارشناسان و پژوهشگران، می‌تواند چشم‌انداز روشن‌تری از هنر و معماری اسلامی را به نمایش بگذارد و نقش گذر کمرزرین را در تاریخ اصفهان به عنوان یکی از بسترهای مهم فرهنگی و تاریخی بیش از پیش برجسته سازد. گزارش حاضر نه تنها به بررسی کشفیات اولیه می‌پردازد، بلکه بر اهمیت علمی و فرهنگی این عملیات کاوشی در گستره میراث ناملموس و ملموس اصفهان تأکید می‌ورزد.
این کاوش‌ها به عنوان نمونه‌ای از تعامل مثبت میان نهادهای مختلف فرهنگی، قضایی و اجرایی کشور، الگویی موفق برای توسعه و پیشبرد پروژه‌های مشابه در دیگر نقاط تاریخی ایران محسوب می‌شوند که نیازمند نگاه تخصصی و حمایت مستمر هستند.
دیدگاهتان را بنویسید