بررسی و تحلیل واژه تا وجه تسمیه محله سیچان اصفهان

قدم زدن در تاریخ محله سیچان اصفهان

محله سیچان به راستی مانند ریشه ای است که در اعماق خاک دویده باشد(ضمیمه روزنامه اصفهان زیبا، ش ۶، تیر ۱۳۹۹). در مورد وجه تسمیه سیچان در بین اهالی محل، روایت های متفاوتی وجود دارد که هریک به گوشه ای از تاریخ این محله اشاره می کنند. پیش از ذکر روایت های موجود، به واژه شناسی لغت سیچان توسط استاد مهریار می پردازیم. توضیحات مفصل ایشان پیرامون واژه سیچان در شناخت وجه تسیمه این محله بسیار مهم می باشد.

واژه سیچان

به گزارش سرویس میراث و گردشگری پایگاه خبری سپاهان خبر واژه سیچان به سه جزء «سى+ چ+ ان» تقسیم می شود. در واقع کلمه «سى» تلفظ دیگرى از «زى» از مصدر «زیستن» است (مهریار، ۱۳۸۲: ۵۰۳). سیان همان زیان صفتی از فعل «زیستن» یعنى سرزنده، دلارا و آباد می باشد(همان: ۵۰۱). جزء دوم کلمه، حرف «چ» تغییر یافته «ک» و یا «گ» است. در اطراف ایران، نام هایى شبیه سیچان با حرف «ک»، «گ»، «ج» و «چ» استعمال فروانی دارد. برای نمونه باید به سیکان (قزوین) و سیچان (اراک، کرج، گنبدکاووس) اشاره کرد. در حقیقت حروف «چ»، «ج»، «ک» و «گ» در واژه سیچان و مشابه آن به یک معنا به کار می رود. اما جز سوم واژه، پسوند «ان» است که براى نسبت و کثرت به کار مى‌رود. در واقع «آن» همان «زیان» یا «سیان» به معنای سرزنده و آباد معنا می دهد. بنابراین سیچان درست معادل سیکان یا «زیکان» و به معنى محل زیست است و از باب تسمیه حال و محل، این نام را به خود گرفته است و سابقا این نوع تسمیه در اطراف مختلف ایران مرسوم است(مهریار، ۱۳۸۲: ۵۰۵) .

محله سیچان

روایت های مربوط به محله سیچان را باید به دو بخش وجه طبیعی و انسانی تقسیم کرد.

۱ – طبیعی:

بر اساس روایت اول، در گذشته سی جوی آب از رودخانه زاینده رود برای سیراب نمودن محلات اصفهان، به سمت شرق منحرف می گردید که به مرور زمان این محله، سیچان نامیده می شود(صابری: ۱۴۰۰). در روایت دوم، سیچان به معنای سیچ گاه یا سنگ می باشد. در این روایت، نزدیکی این منطقه به کوه صفه و سنگلاخی بودن آن، دلیل نام گذاری ذکر می شود(روشن: ۱۴۰۰)

۲ – انسانی:

در این روایت ها وجه انسانی تشکیل محله سیچان مورد توجه می باشد. ظاهرا در زمان حمله افغان ها به اصفهان، سی جوان از این محله برای دفاع از شهر اعلام آمادگی می کنند که یادآوری خاطره آن ها در بین اهالی محل و اصفهان، منجر به معروفیت این منطقه به سی جوان یا به اصطلاحی سیچان شده است. در روایت دیگری، بازهم به سی جوان اشاره می شود که البته این بار آن ها تنها به کارهای کشاورزی می پرداختند(گل افشان: ۱۴۰۰). روایت دیگر بیان می‌کند که با سکنی گزیدن چهار پهلوان در سمت سواحل جنوبی رودخانه، این محله شکل می گیرد(روشن: ۱۴۰۰). در زمان تالیف کتاب ت‍ذک‍ره‌ ش‍ع‍رای‌ م‍ع‍اص‍ر اص‍ف‍ه‍ااز سیچانبه عنون توسط استاد مهدوی، وی ‌مهریار می نویسد که نام سیچان‌ در آمار ده‌ها نیامده است. علت آن هم اینکه ده سیچان به یکی از محلات شهر اصفهان تبدیل شده است(مهریار، ۱۳۸۲: ۵۰۳).