فناوری باید در خدمت مردم باشد
روز جهانی شهرها، روزی است که سازمان ملل متحد آن را بهانه‌ای برای تأمل در چالش‌های شهرنشینی و چشم‌اندازهای آینده قرار داده است. شعار سال جاری، «شهرهای هوشمند مردم‌محور»، بیش از یک شعار، یک ضرورت است. استفاده از فناوری برای خدمت‌رسانی واقعی به شهروندان، صرفاً نمایش ابزارهای دیجیتال نیست. این شعار، که در بوجوتا، پایتخت کلمبیا، با تمرکز بر تصمیم‌گیری مبتنی بر داده و نوآوری‌های محلی جشن گرفته شد، به ما یاد می‌دهد که شهرها ماشین‌های بی‌روح نیستند، بلکه زیستگاه‌های انسانی هستند که باید با اولویت نیازهای مردم طراحی شوند.
ایران، به عنوان یکی از کشورهای پیشرو در منطقه خاورمیانه
ایران، به عنوان یکی از کشورهای پیشرو در منطقه خاورمیانه، در این عرصه گام‌های مؤثری برداشته است. اصفهان، نصف‌جهان، شهری است که قرن‌ها نماد تعادل میان طبیعت، فرهنگ و انسان بوده است. زاینده‌رود، ترافیک و آلودگی هوا، چالش‌هایی هستند که بدون رویکرد هوشمندانه، حل‌شدنی نیستند. خوشبختانه، اصفهان در سال‌های اخیر، با ابتکاراتی مانند «اصبات» (دستیار هوشمند شهر) و توسعه زیرساخت‌های فناوری، به سمت شهر هوشمند حرکت کرده است. رونمایی از طرح‌های هوشمندسازی در تابستان ۱۴۰۴، که بر دسترسی آسان شهروندان به داده‌های شهری تمرکز دارد، نمونه‌ای بارز است. همچنین، میزبانی سومین نمایشگاه «فن‌نما ۲۰۲۵» در آبان‌ماه، اصفهان را به عنوان قطب نوآوری و فناوری کشور تثبیت کرده است.
فناوری باید در خدمت مردم باشد
شعار «شهرهای هوشمند مردم‌محور» به ما می‌گوید که فناوری باید در خدمت مردم باشد؛ در اصفهان، این به معنای مشارکت فعال شهروندان، از محله‌محوری در پروژه‌های هوشمندسازی تا آموزش مهارت‌های فناورانه برای همه اقشار جامعه است. بدون تعلق خاطر شهروندان، شهر هوشمند شکل نمی‌گیرد. تصور کنید سیستمی که با هوش مصنوعی، مسیرهای بهینه حمل‌ونقل عمومی را بر اساس الگوهای رفت‌وآمد ساکنان محله‌های حاشیه‌ای پیشنهاد دهد یا برنامه‌ای که آلودگی رودخانه‌ها را در لحظه رصد کند و شهروندان را در تصمیم‌گیری‌های زیست‌محیطی شریک سازد. این‌ها نه آرزو، بلکه واقعیت‌های قابل دستیابی هستند، اگر سیاست‌گذاران و مجریان و مردم دست در دست هم دهند.
ضرورت گذار از «شهر الکترونیک» به «شهر هوشمند»
البته، چالش‌ها همچنان پابرجا هستند. شکاف دیجیتال میان نسل‌های جوان و سالمند، نگرانی‌های حریم خصوصی در داده‌های شهری و نیاز به سرمایه‌گذاری پایدار، مسائلی‌اند که باید با نگاهی انتقادی بررسی شوند. گذار از «شهر الکترونیک» به «شهر هوشمند» بر این مسئله تأکید دارد که بدون مهاجرت جمعی به این جهان دیجیتال، چالش‌های شهری تشدید خواهند شد. اصفهان، با پشتوانه تاریخی‌اش، می‌تواند الگویی برای شهرهای ایرانی باشد. شهری که فناوری را نه برای کنترل، بلکه برای توانمندسازی به کار گیرد.
آینده شهرها در دستان ماست
در پایان، روز جهانی شهرها ۲۰۲۵ به ما یادآوری می‌کند که آینده شهرها در دستان ماست. برای اصفهان، این به معنای سرمایه‌گذاری بر نوآوری‌های محلی، تقویت زیست‌بوم دانش‌بنیان و اولویت‌دهی به صدای شهروندان است. با الهام از این شعار جهانی، اصفهان را می‌توان به شهری تبدیل کنیم که نه تنها هوشمند، بلکه عادلانه، سبز و انسانی باشد. آینده‌ای که در آن، هر شهروندی احساس کند شهر، برای او ساخته شده است.»
دیدگاهتان را بنویسید