آغاز داوری استانی آثار چهار دبیرخانه پژوهشی در استان اصفهان
تصور کنید هواپیمایی در حال فرود است و ناگهان زمین زیر چرخ‌هایش فرو می‌رود. این سناریو شاید شبیه فیلم‌های علمی تخیلی باشد، اما واقعیت نگران‌کننده‌ای است که این روزها گریبان‌گیر برخی از فرودگاه‌های بین‌المللی ایران شده است. پدیده فرونشست زمین، این تهدید خاموش، زیرساخت‌های حیاتی کشور از جمله فرودگاه‌ها، خطوط ریلی و جاده‌ها را به کام خود می‌کشد و زنگ خطر را برای ایمنی حمل‌ونقل هوایی به صدا درآورده است.
گزارش تکان‌دهنده ساینس ادونس؛ پهنه‌ای به وسعت ۵۶ هزار کیلومتر مربع در معرض خطر
به گزارش پایگاه خبری سپاهان خبر سال گذشته، نشریه معتبر «ساینس ادونس» با انتشار مقاله‌ای، ابعاد فاجعه را برملا کرد. بر اساس این گزارش، تحلیل تصاویر ماهواره‌ای بین سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۰ نشان می‌دهد که حدود ۵۶ هزار کیلومتر مربع از مساحت ایران (معادل ۳.۵ درصد) تحت تأثیر فرونشست زمین قرار دارد. این پدیده شوم، گستره‌ای وسیع از کشور را در بر گرفته و زیرساخت‌های حیاتی را به شدت تهدید می‌کند.
فرودگاه‌های در معرض خطر؛ از امام خمینی تا شهرکرد
این گزارش هشدار می‌دهد که از ۶۱ فرودگاه بزرگ و متوسط ایران، ۸ فرودگاه در مناطق دچار فرونشست واقع شده‌اند. فرودگاه‌های بین‌المللی امام خمینی تهران، اصفهان، ارومیه، کرمان، گرگان و شهرکرد از جمله مهم‌ترین این فرودگاه‌ها هستند. این فرودگاه‌ها، شریان‌های حیاتی حمل‌ونقل هوایی کشور محسوب می‌شوند و فرونشست زمین، ایمنی و پایداری آن‌ها را به خطر انداخته است.
تشریح جزئیات فرونشست در فرودگاه‌های کلیدی ایران
فرودگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) تهران : به عنوان پرترددترین فرودگاه کشور، سالانه میزبان بیش از ۸ میلیون مسافر است. این فرودگاه در منطقه‌ای واقع شده که به دلیل برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی، با فرونشست شدید زمین مواجه است.
فرودگاه بین‌المللی شهید بهشتی اصفهان : واقع در شمال شرق شهر اصفهان، با مسائل جدی فرونشست زمین دست و پنجه نرم می‌کند. کاهش سطح آب‌های زیرزمینی در این منطقه، باعث ناپایداری زمین و زیرساخت‌ها شده است.
فرودگاه کرمان : به دلیل شیوه‌های مدیریت ناپایدار آب، در معرض آسیب فرونشست زمین قرار دارد. استان کرمان نیز یکی از استان‌های پرخطر فرونشست است و مناطقی چون رفسنجان و سیرجان در این استان، فرونشست وسیعی را تجربه می‌کنند.
فرودگاه‌های یزد، مشهد و شیراز : نیز با چالش‌های مشابهی روبرو هستند و مواردی از فرونشست زمین مرتبط با برداشت آب‌های زیرزمینی در این مناطق گزارش شده است.
ناپایداری خاک؛ تهدیدی برای ایمنی پروازها
فرونشست زمین، باعث ایجاد ناپایداری خاک و تهدید ایمنی سازه‌ها و زیرساخت‌های فرودگاهی می‌شود. این پدیده می‌تواند منجر به ایجاد ترک و شکاف در باند فرودگاه، آسیب به سیستم‌های ناوبری و روشنایی، و در نهایت، به خطر افتادن ایمنی پروازها شود.
برداشت بی‌رویه آب؛ عامل اصلی فرونشست
کارشناسان، علت اصلی فرونشست زمین در این مناطق را برداشت بی‌رویه و ناپایدار آب‌های زیرزمینی می‌دانند. این برداشت بی‌رویه، منجر به افت سطح آب و نشست خاک شده و شرایط را برای فرونشست زمین فراهم کرده است.
خطوط ریلی و جاده‌ها؛ قربانیان دیگر فرونشست
مقاله ساینس ادونس، به گستردگی فرونشست بر روی زیرساخت‌های حمل‌ونقلی دیگر مثل خطوط ریلی و جاده‌ها نیز اشاره دارد. بر اساس این گزارش، حدود ۱۵ درصد خطوط ریلی کشور در مناطق فرونشست قرار دارند. این وضعیت، ایمنی و پایداری شبکه حمل‌ونقل ریلی کشور را نیز با چالش جدی مواجه کرده است.
راهکارهای مقابله با بحران؛ مدیریت منابع آب و اقدامات پیشگیرانه
کارشناسان هشدار می‌دهند که بدون مدیریت منابع آب زیرزمینی و کنترل برداشت‌ها، بحران فرونشست تشدید خواهد شد. آن‌ها بر لزوم اتخاذ سیاست‌های صحیح در زمینه مدیریت مصرف آب، جلوگیری از برداشت‌های غیرمجاز، و اجرای طرح‌های تغذیه مصنوعی آب‌های زیرزمینی تأکید دارند.
برنامه‌ریزی و مدیریت؛ کلید حل بحران
دکتر محمد جوادی، متخصص ژئوتکنیک در این باره به خبرنگار ما گفت : فرونشست زمین یک پدیده پیچیده است که نیازمند بررسی‌های دقیق و راهکارهای جامع است. برای مقابله با این بحران، باید علاوه بر مدیریت منابع آب، به مقاوم‌سازی سازه‌ها و زیرساخت‌ها نیز توجه ویژه‌ای داشته باشیم. استفاده از فناوری‌های نوین در زمینه پایش و کنترل فرونشست، می‌تواند نقش مؤثری در کاهش خسارات ناشی از این پدیده ایفا کند.
فرونشست زمین در فرودگاه‌های ایران، مسأله‌ای جدی و گسترده است که ابعاد اقتصادی و ایمنی قابل توجهی دارد. مقابله با این بحران، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، مدیریت کارآمد، و همکاری بین دستگاه‌های مختلف است. تنها با اتخاذ تدابیر مناسب و اقدامات پیشگیرانه می‌توان از بروز فاجعه جلوگیری کرد و از ایمنی و پایداری زیرساخت‌های حیاتی کشور محافظت نمود.
دیدگاهتان را بنویسید