اصفهان میزبان اولین اجلاس سرمایهگذاری در تولید مسکن
در یک عصر پاییزی، با مردی قرار مصاحبه داشتم که هنرش ، در حافظه تصویری مردم ایران ماندگار شده است. مردی که روزی برای درس خواندن به سختی کار می‌کرد و امروز هنر دست او بر یکی از اسکناس‌های ملی کشور نقش بسته است.
به گزارش سرویس فرهنگ و هنر پایگاه خبری سپاهان خبر اسکناس ۲۰ تومانی سبز رنگ که تصویری از تلاش، همت مردم روستای جوچی بر روی آن نقش دارد و پشتش نمای مسجد جامع یزد ، زیبایی اصالت معماری ایرانی را یادآوری می‌کرد.
مرتضی محمدی جوچی، هنرمندی است که از هنرستان اصفهان تا استودیوی طراحی اسکناس بانک مرکزی راهی پرفراز و نشیب را پیمود ، با او درباره مسیر زندگی و تجربه‌ی طراحی اسکناس گفت‌وگو داشتیم که خواندنش، ما را با دنیای درونی یک هنرمند همراه می‌کند.
از خودتان بیشتر بگویید از آشنایی شما دنیای هنر
من اهل روستای جوچی از توابع پیربکران استان اصفهان هستم و سال‌ها در اصفهان زندگی و کار کرده‌ام و این روزها بیشتر وقت خود را صرف طراحی، نقاشی و آموزش به علاقه‌مندان جوان هنر می‌کنم. هنوز هم نقاشی برایم پناهگاه است ، جایی که می‌توانم در آن با خاطراتم خلوت کنم.
من از همان روزهای کودکی که هم‌سن و سالانم در کوچه بازی می‌کردند، با مداد و زغال روی دیوار خانه طرح می‌کشیدم و شاید بتوان گفت علاقه‌ام به نقاشی از دل همان لحظه‌های ساده و روستایی زاده شد.بزرگ تر که شدم به اصفهان رفتم و در هنرستان افتخار شاگردی استادانی چون استاد محمود فرشچیان و استاد پورصفا را داشتم . آن دوران برایم نقطه عطف بود و حضور کنار این بزرگان، زندگی من را برای همیشه تغییر داد.
چطور شد که مسیر کاری شما به طراحی اسکناس رسید؟
زمانی من مرمت نقاشی‌های کاخ چهلستون اصفهان را انجام می دادم که نامه‌ای از یکی از دوستانم که در انگلستان در زمینه حکاکی و طراحی روی اسکناس فعالیت داشت، دریافت کردم. او در آن نامه نوشته بود که بانک مرکزی ایران در حال جذب نیروهای هنرمند برای بخش طراحی امنیتی اسکناس‌ها و اوراق بهادار است و توصیه کرده بود که من نیز در این آزمون تخصصی شرکت کنم.
این نامه سرآغاز مرحله تازه‌ای از مسیر هنری و حرفه‌ای من شد. با انگیزه و اشتیاق فراوان در آزمون شرکت کردم ، آزمونی که بیش از ۷۰۰ نفر از هنرمندان و طراحان سراسر کشور در آن حضور داشتند و خوشبختانه با تلاش و پشتکار، در میان آن جمع گسترده به‌عنوان یکی از افراد برگزیده انتخاب شدم و بدین ترتیب مسیر ورود من به عرصه طراحی امنیتی اسکناس و اوراق بهادار آغاز گردید و سپس چند سالی راهی انگلستان شدم تا دوره های تخصصی را ببینم .
ایده طراحی اسکناس بیست تومانی چگونه به شما سپرده شد ؟
پس از ورود به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و آغاز فعالیت در بخش طراحی امنیتی اسکناس‌ها و اوراق بهادار، روند طراحی هر اسکناس با تشکیل یک هیئت در بانک مرکزی انجام می‌گرفت. در این جلسات، پس از بررسی‌های فنی و هنری، موضوع و ایده‌ی هر اسکناس طی صورت‌جلسه‌ای رسمی به طراح مربوطه واگذار می‌شد. در آن زمان، طراحی یکی از اسکناس‌ها به بنده سپرده شد.
با توجه به روحیه انقلابی جامعه و فعالیت‌های گسترده‌ی جهاد سازندگی در سراسر کشور، تصمیم گرفتم ایده نقاشی این اسکناس را به یاد و احترام تلاش‌های آن نهاد مردمی طراحی کنم. به همین دلیل، در یک روی اسکناس منظره‌ای از روستای زادگاهم، جوچی را با الهام از حال‌وهوای روستاهای فعال در طرح‌های جهاد سازندگی به تصویر کشیدم و در روی دیگر، نمایی از مسجد جامع یزد را به‌عنوان نمادی از معماری اصیل ایرانی و اسلامی انتخاب کردم.
پس از بررسی‌های کارشناسی و تصویب طرح در هیئت عامل بانک مرکزی، برای آغاز فرآیند چاپ، مجدداً به انگلستان اعزام شدم و حدود هفت ماه در آن‌جا به نظارت و اجرای مراحل فنی چاپ اسکناس مشغول بودم.
در لحظه‌ای که طرح اسکناس پس از ماه‌ها تلاش و دقت مورد تأیید نهایی هیئت عامل بانک مرکزی قرار گرفت، یکی از بهترین و ناب‌ترین احساسات عمرم را تجربه کردم. آن لحظه برای من تنها یک موفقیت شغلی نبود، بلکه تحقق رؤیایی بود که از روزهای نوجوانی در هنرستان در دل داشتم. احساسی از افتخار، آرامش و سپاس که هرگز از یادم نخواهد رفت.
چرا تصمیم گرفتید تصویر روستای خودتان را در این طرح بگنجانید؟
در آن زمان، مردم روستای ما اطلاع چندانی نداشتند که منظره به‌کاررفته در طرح اسکناس بیست‌تومانی، در واقع تصویری از روستای خودشان، جوچی است. من نیز به احترام ضوابط کاری و اهداف هنری طرح، این موضوع را برای کسی بازگو نکردم، چراکه هدف اصلی، اجرای درست درخواست و ایده هیئت عامل بانک مرکزی بود.
اما سال‌ها بعد، هنگامی که مردم روستا متوجه شدند محل نقاشی همان زادگاهشان است، شور و شوق فراوانی در میانشان ایجاد شد. اهالی روستا و حتی مردم شهر پیربکران از این‌که طرحی از دیارشان بر روی یکی از اسکناس‌های رسمی کشور نقش بسته، احساس غرور و افتخار می‌کردند. بارها پیش آمده بود که در دیدارها و محافل مختلف، مردم با مهربانی از من تشکر می‌کردند و می‌گفتند ما افتخار می‌کنیم که تصویر روستای ما روی اسکناس کشور ثبت شده است.
به نظر شما طراحی اسکناس تا چه اندازه می‌تواند فراتر از یک کار فنی باشد و نقش فرهنگی و هنری ایفا کند؟
در سراسر جهان، طراحی و نقاشی روی اسکناس‌ها فراتر از یک کار فنی یا تزئینی است و این آثار در واقع زبان گویای فرهنگ، هنر، تاریخ و افتخارات یک ملت به شمار می‌آیند. هر طرح می‌تواند بازتاب هویت ملی، نبوغ هنرمندان و ظرفیت‌های فرهنگی یک سرزمین باشد و به باور من، طراحی اسکناس‌ها نقشی بسزا در معرفی تمدن، هنر و ارزش‌های اصیل هر کشور دارد.
امروز در طراحی های اسکناس نقش یک هنرمند چقدر تأثیر گذار است ؟
با گسترش فناوری‌ها و سیستم‌های کامپیوتری، دیگر کمتر از هنرمندان طراح و نقاش در فرآیند طراحی اسکناس‌ها و اوراق بهادار استفاده می‌شود. هرچند این تحول بخشی از پیشرفت زمانه است، اما جای خلاقیت دست هنرمند را نمی‌توان به‌سادگی با ماشین جایگزین کرد.
اگر قرار باشد اسکناس جدیدی طراحی کنید، دوست دارید چه تصویری بر آن نقش ببندد؟
اگر طراحی اسکناس جدیدی به من سپرده شود ، علاقه‌مندم که از فرهنگ، هنر، آثار تاریخی، جاذبه‌ها و مفاخر ایران الهام بگیرم و آن‌ها را در طراحی به تصویر بکشم. با این حال، روال کار در بانک مرکزی تابع نظر هیئت عامل و تعدادی از افراد متخصص و تصمیم‌گیرنده است و طرح نهایی بر اساس تصمیم جمعی این هیئت انتخاب می‌شود اما با وجود این محدودیت‌ها، امیدوارم بتوانم همواره هویت فرهنگی و هنری کشور را در آثارم منعکس کنم.
دیدگاهتان را بنویسید