اقتدار واقعی کشور در گرو قدرت گفتمانی
در دنیای امروز، تحول دانشگاه‌ها نیازمند رویکردی فراتر از صرف تأمین بودجه دولتی است. محمدنبی شهیکی‌تاش، معاون فناوری و نوآوری وزارت علوم، در اجلاس معاونان پژوهش و فناوری کشور بر اهمیت نقش بخش خصوصی در توسعه زیست‌بوم فناوری و نوآوری در دانشگاه‌ها تأکید داشت و راهکارهای علمی و عملیاتی برای رسیدن به اهداف دانشگاه‌های نسل سوم و چهارم را شرح داد.
اهمیت مشارکت بخش خصوصی در توسعه دانشگاه‌ها
بر اساس سخنان معاون وزیر، منابع دولتی به تنهایی نمی‌توانند دانشگاه‌ها را به شکل کامل و پایدار متحول کنند. شهیکی‌تاش با اشاره به نمونه‌های موفق مانند شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان و پارک فناوری پردیس یادآور شد که جذب سرمایه بخش خصوصی بخش عمده‌ای از رشد و توسعه این مراکز بوده است؛ در شهرک علمی اصفهان بیش از ۵۴۰ هزار میلیارد ریال و در پردیس حدود ۸۰۰ هزار میلیارد ریال منابع با اهرم بخش خصوصی وارد شده است. این واقعیت نشان می‌دهد که همکاری مستمر و هدفمند دولت و بخش خصوصی، پایه‌ای کلیدی در موفقیت دانشگاه‌ها و زیست‌بوم فناوری کشور است.
ناپیوستگی آموزش، پژوهش و فناوری؛ چالش اصلی دانشگاه‌ها
شهیکی‌تاش به تغییر مفهوم نهاد علم اشاره کرد و اظهار داشت: «امروز باید یک زنجیره هم‌افزا میان آموزش، پژوهش و فناوری شکل گیرد، ولی بسیاری از دانشگاه‌ها هنوز نتوانسته‌اند این پیوستگی را ایجاد کنند.» این ناپیوستگی باعث می‌شود دانشگاه‌ها در تبدیل علم به فناوری‌های کاربردی و کسب‌وکارهای فناورانه ناکام بمانند. عملکرد ضعیف بیش از ۶۰ درصد مراکز رشد دانشگاهی و بهره‌مندی پایین دانشگاه‌ها از ظرفیت‌های قانونی گواهی بر این مسئله است.
استفاده ناکافی از ظرفیت‌های قانونی در دانشگاه‌ها
بررسی‌ها در ۱۸ پارک دانشگاهی کشور نشان می‌دهد که استفاده از ظرفیت‌های قانونی بند ماده ۱۱ و تبصره ۷ ماده ۳۹ بسیار کم است؛ تنها ۳۰ درصد از ظرفیت بند ماده ۱۱ و ۲۰ درصد از ظرفیت تبصره ۷ ماده ۳۹ قانون استفاده شده است. این نارسایی در بهره‌برداری از ظرفیت‌های قانونی باعث می‌شود دانشگاه‌ها نتوانند جریان مالی و فناورانه قابل توجهی ایجاد کنند و از این منظر عقب بمانند. اصلاح این وضعیت می‌تواند به افزایش منابع مالی و توسعه فناوری‌های دانشگاهی کمک کند.
ضرورت طراحی مدل‌های بومی و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های عمیق
معاون وزیر علوم تاکید کرد که هر دانشگاه باید بر اساس مزیت‌ها و شرایط خاص خود، مدل توسعه اختصاصی و متناسبی طراحی کند. کپی‌برداری از ساختار پارک‌های فناوری استان‌های دیگر نه تنها پاسخگو نیست بلکه ممکن است منجر به اشکالات ساختاری شود. ارتقاء معماری سازمانی، سرمایه‌گذاری هدفمند در فناوری‌های عمیق و تربیت نیروی انسانی متخصص، محورهای مهم برای رسیدن به دانشگاه‌های نسل سوم و چهارم هستند که باید به دقت پیگیری شوند.
برنامه‌های جدید وزارت علوم برای تقویت نوآوری
شهیکی‌تاش از آغاز طرح دستیار فناوری در حوزه‌های آب و انرژی خبر داد و افزود که مرحله دوم این طرح به زودی اجرا می‌شود. همچنین طرح نوآفرین صنعت ساز که در ۲۱ دانشگاه فعال است، حمایت از واحدهای فناور و ایده‌های نو را در دستور کار دارد. این اقدامات گام مهمی در جهت تقویت تعامل دانشگاه‌ها با صنعت و توسعه کسب‌وکارهای فناورانه محسوب می‌شود.
گذار به دانشگاه‌های نسل چهارم با تمرکز بر فناوری و نوآوری
برای دستیابی به اهداف و نقش‌آفرینی موثر در اقتصاد دانش‌بنیان، دانشگاه‌ها نباید به ساختارهای سنتی بسنده کنند. پذیرش نقش فناوری در نهاد علم، تکمیل زنجیره آموزش، پژوهش و نوآوری و جذب سرمایه بخش خصوصی، کلید تحول بنیادین دانشگاه‌ها در کشور است. وزارت علوم نیز با کاهش مراکز رشد ناکارآمد و تمرکز روی مراکز توانمند در تلاش است زیست‌بوم فناوری و نوآوری را به بلوغ برساند و دانشگاه‌ها را به نهادهایی بالنده، کارآمد و جذاب برای جامعه و اقتصاد آینده ایران تبدیل کند.
دیدگاهتان را بنویسید