نشست خبری «روز جهانی قلب، هفته سلامت روان و پزشک خانواده» در اصفهان؛

بیماری‌های قلبی‌عروقی؛ عامل اصلی مرگ‌ومیر در جهان و ایران

بیماری‌های قلبی‌عروقی سال‌هاست که به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل مرگ‌ومیر در جهان و ایران شناخته می‌شوند. فشار خون بالا، چاقی، دیابت و چربی خون از جمله عوامل خطر جدی این بیماری‌ها هستند که در صورت عدم تشخیص و کنترل به موقع، می‌توانند زندگی میلیون‌ها نفر را تهدید کنند. برنامه‌هایی مانند پزشک خانواده در کشورهای مختلف توانسته‌اند شاخص‌های سلامت عمومی را بهبود بخشند. در ایران نیز با وجود موفقیت‌های نسبی این برنامه، هنوز چالش‌های مهمی در زمینه بیماری‌های غیرواگیر وجود دارد.

نشست خبری روز جهانی قلب و اهمیت اقدامات پیشگیرانه

به گزارش پایگاه خبری سپاهان خبر نشست خبری «روز جهانی قلب، هفته سلامت روان و پزشک خانواده» در اصفهان برگزار شد، فرصتی بود تا متخصصان بار دیگر بر اهمیت این موضوعات تأکید کنند. مصطفی رضایی، معاون فنی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، در این مراسم اعلام کرد که تنها حدود ۱۷ تا ۱۸ درصد بیماران فشار خون در کشور تحت درمان مؤثر قرار دارند و ارتقای این شاخص می‌تواند سهم چشمگیری در کاهش مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های قلبی‌عروقی داشته باشد.

اهمیت مراقبت مؤثر از فشار خون در کاهش مرگ‌ومیر

رضایی با اشاره به اینکه افزایش فشار سیستولیک به میزان ۲۰ میلی‌متر جیوه یا فشار دیاستولیک به میزان ۱۰ میلی‌متر دو برابر احتمال سکته قلبی و مغزی را افزایش می‌دهد، افزود: «این عامل در حدود ۵۸ درصد سکته‌های قلبی و ۱۸ درصد سکته‌های مغزی نقش دارد.» وی خاطرنشان کرد که عوامل خطر دیگر مانند چربی خون نیز در واحدهای مراقبت اولیه قابل اندازه‌گیری و کنترل بوده و بسته به شدت خطر، مراقبت‌ها در سطوح مختلف برنامه‌ریزی می‌شود.

تمرکز جهانی روز جهانی قلب بر چاقی

وی همچنین هدف از نامگذاری روز ۷ مهر به عنوان روز جهانی قلب را تقویت آگاهی عمومی و مشارکت نهادهای مختلف در برنامه‌های پیشگیری دانست و گفت: «سال جاری تمرکز جهانی بر موضوع چاقی است. در سال ۲۰۲۲ حدود یک میلیارد نفر دارای اضافه وزن یا چاقی بوده‌اند و پیش‌بینی می‌شود از هر سه بزرگسال دو نفر با این مشکل مواجه باشند.» این روند در ایران نیز نگران‌کننده است، به‌ویژه در میان نوجوانان و جوانان که همراه با افزایش شیوع دیابت مشاهده می‌شود.

نقش کلیدی برنامه پزشک خانواده در نظام سلامت ایران

این مقام مسئول به نقش برنامه پزشک خانواده در نظام سلامت کشور اشاره کرد و گفت: «این برنامه در دو دهه گذشته در مناطق روستایی و شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر اجرا شده و شامل خودمراقبتی، آموزش، بیماریابی و ارائه خدمات درمانی است که توانسته بهبودهای محسوسی در سلامت مادر و کودک و کاهش مرگ‌ومیر نوزادان و زنان باردار ایجاد کند.» با این حال، در کنترل بیماری‌های غیرواگیر مانند فشار خون و دیابت هنوز چالش‌های جدی وجود دارد، زیرا بسیاری از عوامل تعیین‌کننده سلامت بیرون از حوزه سلامت قرار دارند.

جزئیات اجرای پایلوت برنامه پزشک خانواده در استان اصفهان

رضایی درباره اجرای برنامه در اصفهان توضیح داد: «پایلوت توسعه برنامه پزشکی خانواده در شهرستان‌های بالای ۲۰ هزار نفر آغاز شده و شهرضا یکی از نقاط شروع است. هر مرکز خدمات جامع سلامت حدود ۴۰ هزار نفر را پوشش می‌دهد و خدماتی مانند پزشکی خانواده، مشاوره تغذیه، روانشناسی، دندان‌پزشکی، اورژانس و آموزش جامعه‌نگر ارائه می‌کند.» وی افزود، پایگاه‌های پزشکی خانواده به عنوان اولین نقطه تماس خدمات سرپایی، آموزش و پیگیری بیماران را انجام می‌دهند و بیماران را در صورت نیاز به سطوح بالاتر ارجاع می‌دهند. تمامی این فرآیندها از طریق نظام ارجاع الکترونیک ثبت و پیگیری می‌شود تا بیماران دچار سردرگمی نشوند.

موانع پیش روی گسترش برنامه پزشکی خانواده

رضایی به موانع موجود اشاره کرد و گفت: «پیشبرد این برنامه نیازمند پشتیبانی کامل حاکمیت، تخصیص به موقع منابع مالی و همکاری مؤثر بیمه‌هاست. استانداردسازی نیروی انسانی، تأمین تجهیزات، تعریف بسته‌های خدماتی، پرونده الکترونیک سلامت و زیرساخت‌های الکترونیک مناسب از الزامات اصلی اجرای طرح هستند.» وی تأکید کرد که تحقق این موارد می‌تواند به ارائه خدمات فعال، پاسخگو و عدالت‌محور، ارتقای سطح سلامت جامعه و کاهش بار بیماری‌ها کمک کند.

نقش حیاتی رسانه‌ها در ارتقای سواد سلامت

این پزشک به اهمیت نقش رسانه‌ها در ارتقای سواد سلامت جامعه اشاره و بیان کرد: «مردم باید بدانند خدمات بهداشتی را از کجا می‌توان دریافت کرد و حقوق خود را بشناسند. باوجود شبکه خدمات گسترده، بسیاری استفاده نمی‌کنند و وظیفه رسانه‌هاست که در اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی فعالیت کنند.»

ارتباط آلاینده‌های زیست‌محیطی با بیماری‌های قلبی‌عروقی

رضایی به اثر مستقیم آلاینده‌های زیست‌محیطی، به ویژه آلودگی هوا، بر بیماری‌های قلبی‌عروقی اشاره و خاطرنشان کرد: «این موضوع نیازمند توجه جدی و اقدامات پیشگیرانه است.» وی افزود که برنامه پزشکی خانواده با پایش مستمر بیماران، غربالگری و مدیریت عوامل خطر، نقش کلیدی در کاهش بروز این بیماری‌ها دارد.

ضرورت توجه و اقدام فوری در کنترل بیماری‌های قلبی‌عروقی

با رشد فزاینده عوامل خطر مانند فشار خون بالا و چاقی و روند افزایشی بیماری‌های قلبی‌عروقی، تقویت برنامه‌هایی مانند پزشک خانواده و افزایش آگاهی عمومی از اهمیت حیاتی برخوردار است تا بتوان مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری‌ها را به طور قابل توجهی کاهش داد و سطح سلامت جامعه را ارتقا بخشید.