بدرقه اهلی یک اثر وحشی

بس است اعتراض، سریال وحشی را ببینید و لذت ببرید

این روزها با پخش قسمت آخر فصل اول سریال «وحشی»، ساخته‌ی هومن سیدی و با بازی جواد عزتی و نگار جواهریان، اعتراضاتی از سوی جامعه‌ی حقوقی و وکلا مطرح شده است.

سال‌هاست که جامعه‌ی وکلا از صدا و سیما و رسانه‌ها بابت نمایش تصویری مخدوش از وکلا و تأثیر منفی آن بر ذهنیت عمومی نسبت به این حرفه، گلایه دارند. این بار نیز تصویری که هومن سیدی از یک وکیل به نمایش گذاشته، موجی از اعتراضات را به همراه داشته است.

در این سریال، نگار جواهریان در نقش یک وکیل دادگستری با ضبط صدای موکل خود و پخش آن در دادگاه، باعث محکومیت او می‌شود. این اقدام، در واقعیت و از منظر قانونی، جرم تلقی می‌شود. اما پرسش اینجاست: اعتراضات صنفی به چنین تصاویری تا چه اندازه راهگشا خواهد بود؟

در سال‌های اخیر، انتشار بیانیه از سوی کانون‌های صنفی به امری رایج برای احقاق حقوق آن جامعه تبدیل شده است—اعتراضاتی که گاه با رقابت‌های صنفی همراه می‌شود. اما باید توجه داشت که رسانه و داستان‌پردازی، گاه فراتر از صرفاً نمایش یک تصویر نادرست عمل می‌کنند.

نمایش یک وکیل با مجموعه‌ای از اعتقادات و چارچوب‌های زندگی، الزاماً به معنای تخریب چهره‌ی وکلا نیست. اقتضای داستان می‌تواند هر نقشی را سفید یا سیاه نشان دهد.
بیایید نگاه خود را گسترده‌تر کنیم. این تصور که شخصیت منفی یک داستان نباید وکیل باشد، چرا که موجب اعتراض جامعه‌ی حقوقی خواهد شد؛ یا نباید پزشک، راننده تاکسی، قصاب، یا فردی از صنف خاصی باشد این نگاه قابل‌تأمل است.

باید میان سیاه‌نمایی و نقش سیاه تفکیک قائل شد. هر شخصیت منفی در یک سناریو ممکن است در هر شغلی باشد، اما این بدان معنا نیست که نمایش یک شخصیت منفی از پیش با هدف تخریب یک صنف خاص صورت گرفته است.

درست است که تکرار نمایش منفی از یک صنف می‌تواند بر ذهنیت مردم نسبت به آن شغل و افراد فعال در آن حوزه تأثیر بگذارد. اما از سوی دیگر، عادت به اعتراض و صدور بیانیه نسبت به هر سکانس و داستانی، ممکن است به ابزاری برای تشدید سانسور در اجتماع تبدیل شود—و این در آینده دامان خود ما را خواهد گرفت.