در حالی که اصفهان به عنوان نگین فیروزهای ایران و گنجینهای از آثار تاریخی و فرهنگی شناخته میشود، خبر تخریب بخشی از گورستان باستانی چهارباغ به دلیل عبور کابل برق، بار دیگر زنگ خطر را برای حفاظت از میراث فرهنگی به صدا درآورده است. این حادثه که در پی بیتوجهی و عدم هماهنگی بین دستگاههای اجرایی رخ داده، نگرانیهای جدی را در میان فعالان میراث فرهنگی، باستانشناسان و شهروندان دغدغهمند به وجود آورده است.
– جزئیات حادثه و واکنشها
به گزارش سپاهان خبر و به نقل از «رویداد۲۴ » و سایر منابع خبری، در جریان اجرای پروژه عبور کابل برق فشار قوی از خیابان چهارباغ اصفهان، بخشی از گورستان باستانی این منطقه به طور خودسرانه تخریب شده است. این اقدام بدون هماهنگی با اداره کل میراث فرهنگی استان و بدون حضور کارشناسان باستانشناسی صورت گرفته و منجر به آسیب جدی به قبور تاریخی و بقایای انسانی مدفون در این گورستان شده است.
این خبر با واکنشهای تندی از سوی فعالان میراث فرهنگی و کارشناسان باستانشناسی مواجه شده است. سید روحالله سیدالعسگری، معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان، با انتقاد از این اقدام، اعلام کرده است که عملیات بدون هیچگونه استعلام از میراث فرهنگی انجام شده است. به گفته وی، احتمال میرود محدوده مورد نظر، همان منطقهای باشد که در گذشته قبرستان «آب بخشان» یا «مردبان» قرار داشته و اسکلتهای یافت شده نیز بیارتباط با آن نیست.
– گورستان آب بخشان؛ گنجینهای در دل تاریخ اصفهان
گورستان آب بخشان (یا آبَخشان)، که قدمت آن به بیش از هزار سال میرسد، یکی از مهمترین گورستانهای تاریخی اصفهان به شمار میرود. این گورستان در خارج از باروی شهر اصفهان واقع شده و محل دفن بسیاری از بزرگان، علما و مشاهیر این شهر بوده است. مقبره شیخ ابومسعود رازی و ابونعیم اصفهانی، از محدثان بزرگ جهان اسلام، نیز در این گورستان قرار داشته است.
علی شجاعی اصفهانی، باستانشناس و عضو هیات علمی گروه باستانشناسی دانشگاه هنر اصفهان، در گفتوگو با عصر ایران، با اشاره به اهمیت این گورستان، تاکید کرده است که این منطقه از نظر مطالعاتی بسیار حائز اهمیت است و بقایای انسانی و آثار یافت شده میتواند اطلاعات زیادی درباره تنوع خوراک، بیماریها، طول عمر، دلیل مرگ و نحوه زندگی مردم منطقه در طول تاریخ به ما نشان دهد.
– تکرار یک اشتباه؛ بیتوجهی به باستانشناسی شهری
متاسفانه، این نخستین بار نیست که چنین حوادثی در اصفهان رخ میدهد. علی شجاعی اصفهانی با انتقاد از تکرار این اشتباهات، تاکید کرده است که این اتفاق بارها در اصفهان تکرار شده و ابتدا تخریب صورت میگیرد و سپس به این نتیجه میرسیم که ای کاش این اقدامات با هماهنگی اداره میراث فرهنگی انجام میگرفت.
به گفته وی، راهحل جلوگیری از وقوع این تخریبها، توجه جدی به مقوله باستانشناسی شهری است. ورود باستانشناسی شهری به طرح جامع شهری، استعلام از اداره میراث فرهنگی و نظارت علمی میتواند جلوی چنین اتفاقاتی را بگیرد.
– اظهارات مسئولان و پیگیریها
در پی انتشار خبر تخریب گورستان چهارباغ، مسئولان اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان اعلام کردهاند که عملیات حفاری شرکت برق متوقف شده و قرار است بررسیهای دقیقتری توسط این اداره کل انجام شود. نتایج این بررسیها به زودی به اطلاع رسانهها خواهد رسید.
با این حال، تماسهای خبرنگاران با روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی اصفهان تاکنون بدون پاسخ مانده است.
– ضرورت حفاظت از میراث فرهنگی
حادثه تخریب گورستان باستانی چهارباغ اصفهان، بار دیگر ضرورت توجه جدی به حفاظت از میراث فرهنگی کشور را یادآور میشود. میراث فرهنگی، نه تنها گنجینهای ارزشمند از تاریخ و هنر این سرزمین است، بلکه هویت و حافظه جمعی ما را نیز شکل میدهد. بیتوجهی به این میراث گرانبها، به معنای نادیده گرفتن هویت و تاریخ خود است.
برای جلوگیری از تکرار چنین حوادثی، لازم است که تمامی دستگاههای اجرایی و نهادهای مسئول، ضمن هماهنگی و همکاری با اداره کل میراث فرهنگی، از انجام هرگونه اقدامی که به آثار تاریخی و فرهنگی آسیب میرساند، خودداری کنند. همچنین، باید با افزایش آگاهی عمومی و آموزش شهروندان، اهمیت حفاظت از میراث فرهنگی را در جامعه ترویج کرد.
دیدگاهتان را بنویسید