دور بعدی گفتگوهای غیر مستقیم ایران و آمریکا طی روزهای آینده برگزار خواهد شد
در سه دهه اخیر، رخدادهایی در منطقه و جهان شکل گرفته که همه کشورها، متناسب با منابع و ظرفیت های خود تلاش کرده اند از تحولات پس از فروپاشی اتحاد شوروی بهره برداری، موقعیت خود را در شرایط جدید تعریف و تثبیت کنند و منافع خود را افزایش دهند.
سرعت و گستردگی در روند تحولات
دکتر الهه کولایی استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران است وی در گفتگوی اختصاصی با ما با تاکید بر اینکه در دهه های اخیر با تحولاتی در منطقه روبه رو بوده ایم که همراه با تحولات جهانی، فرصت های بسیاری را برای کشور ما به وجود آورد گفت: متاسفانه به دلیل درک نادرست تصمیم گیرندگان و مجریان سیاست خارجی، بهره برداری لازم از آن صورت نگرفت.وی افزود: در دو سال اخیر هم به دنبال تحولاتی که در غرب آسیا اتفاق افتاد، مسائل مربوط به مبارزه حماس با اسرائیل و رخدادهایی که در غزه گسترش یافت، به دنبال آن تحولاتی که نه تنها سرزمین های فلسطینی، بلکه در پیرامون آن، در لبنان و سوریه رخ داده، سبب شده روند تحولات از سرعت و گستردگی بیشتری برخوردار شود و برای ایران هم پیامدهای بسیارجدی در برداشته است.
تغییر در روابط ایران با قدرت های بزرگ
این محقق و نویسنده ادامه داد: درواقع سیاست خارجی منطقه ای و بین المللی ایران را به چالش کشیده است. بعد از انتخابات ریاست جمهوری امریکا و روی کارآمدن دولت ترامپ، با خارج شدن دولت او از توافق جامع هسته ای (برجام)، تحولات و تغییرهای جدی در آمریکا و در سطح منطقه و جهان ، مسائلی که در روابط آمریکا با اروپا، روسیه و چین به وجودآمده، مذاکرات ایران و امریکا، می تواند فرصت هایی را برای کشور در برداشته باشد. وی افزود: تغییر در روابط ایران با قدرت های بزرگ و بویژه با آمریکا، می تواند امکان استفاده از ظرفیتها و فرصت های گوناگونی را که ایران از آن برخوردار است، در شرایط کنونی و در پرتو تحول در روابط ایران و آمریکا فراهم آورد. در واقع در بیش از سه دهه گذشته پس از فروپاشی اتحادشوروی، با وجود تحولاتی که در این منطقه اتفاق افتاده، به دلیل پایداری در تقابل میان ایران و آمریکا، متاسفانه ما شاهد از دست رفتن فرصت های بسیار در تامین منافع ایران و ایرانیان بوده ایم. می توان انتظار داشت در پرتو این مذاکرات و تحولات پیش رو، رابطه ایران با منطقه و جهان نیز دگرگون شود و ایران و ایرانیان بتوانند جایگاه شایسته و درخور منابع گوناگون قدرت خود بدست آورند. آنچه که در بیش از سه دهه گذشته اتفاق افتاده، عدم توازن در روابط خارجی کشور ما بوده که به دلیل رویارویی پایدار با آمریکا، به شکل سیاست شرق گرایی در کشور دنبال شده و توسعه روابط با روسیه و چین به شکل نامتوازن، بدون توجه به الزام های ژئوپلیتیکی ایران دنبال شده است.
هموار شدن راه برای تامین منافع مردم
این استاد علوم سیاسی یاد آور شد: بنابراین تغییر در این موازنه، می تواند راه را برای تامین منافع مردم و کشور هموار سازد و امید به استفاده ازفرصت های پیش رو را افزایش دهد. نوع رابطه ای که ایران در مدت بیش از سه دهه گذشته با روسیه و چین برقرارکرده، فرصت های بسیاری را از دست ما خارج کرده و به رقبای منطقه ای ایران واگذار کرده است. با اینکه ژئوپلیتیک ایران، آن را به موازنه سازی در روابط خارجی اش ملزم می سازد، ما شاهد بوده ایم که با وجود برخی تلاش های انجام شده، در سالهای گذشته راهی برای تعامل سازنده با منطقه و جهان به شکل قابل قبول گشوده نشد و تغییرهای مناسب در این زمینه شکل نگرفت. بنابراین می توان انتظار داشت با تغییرهای پیش رو رابطه ایران با منطقه و جهان نیز تحول پیدا کند ایران بتواند در یک رویکرد سازنده با کشورهای منطقه و جهان در روابطی وارد شود که منافع همه کشورها با گسترش همکاری های منطقه ای قابل تامین باشد. البته این با سیاست شرق گرایی تناسبی ندارد. به جای شرق گرایی باید رابطه متوازن با شرق و غرب، با روسیه و چین و هم آمریکا و اروپا ساماندهی شود.
بازی برد – برد را دنبال کنند
دکتر کولایی متذکر شد: کشور ما چنین ظرفیتی را دارد که بتواند ازاین روابط سود قابل قبولی بدست آورد، نه اینکه به کارت بازی دیگران و اهرمی برای تامین منافع دیگران تبدیل شود. برخلاف گذشته که ترامپ از توافق جامع هسته ای خارج شد، اینک آمریکا بسیار مایل است با ایران در جریان تعامل های سازنده منطقه ای و جهانی وارد شود. این رویکرد بدان معناست که تحولات جدی در عرصه های اقتصادی و سیاسی شکل می گیرد و متناسب با منافع مردم ایران زمینه ها، شرایط و بسترهای مناسب برای گسترش همکاریها در همه سطوح فراهم می شود. به نظر می رسد که تنها در همین زمینه، یعنی بر اساس تغییرهای همه جانبه می توان ایران را به یک بازیگر فعال، اثرگذار و هنجارمند در منطقه و جهان تبدیل کرد و این امکان را فراهم کرد تا ایران و ایرانیان هم بتوانند در رقابت های گوناگونی که در منطقه جریان دارد، بازی برد- برد را دنبال کنند و از انزوا و سیاست های تحریم و پیامدهای ویرانگر آن رهایی پیدا کنند.
دیدگاهتان را بنویسید