بانوان اصفهانی قهرمان شدند
نشست مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اصفهان با اصحاب رسانه، پرده از چالش‌های عمیق و چندوجهی این سازمان در حفاظت از گنجینه‌های بی‌بدیل اصفهان برداشت.
امیر کرم‌زاده، مدیرکل این اداره، با تأکید بر لزوم «انعطافی که به ضرر میراث باشد قابل قبول نیست»، به تشریح دغدغه‌هایی پرداخت که از نبود تناسب میان قوانین قضایی و ماهیت تخصصی میراث فرهنگی آغاز شده و تا مشکلات بودجه‌ای، تعرض به حریم آثار تاریخی و رکود در بخش صنایع دستی ادامه می‌یابد.
وی با بیان اینکه «کار میراث فرهنگی یک فعالیت تخصصی است»، بر ضرورت برگزاری دوره‌های آموزشی برای قضات تأکید کرد تا با همراهی کارشناسان میراث، از تصمیم‌گیری‌های ناآگاهانه‌ای که منجر به خسارت به میراث می‌شود، جلوگیری شود.
ایستادگی در برابر تغییر کاربری‌های نامتناسب
به گزارش پایگاه خبری سپاهان خبر کرم‌زاده در این نشست، به پرونده چالش‌برانگیز تغییر کاربری یک واحد تجاری در کنار عالی‌قاپو به آبمیوه‌فروشی اشاره کرد و رویکرد قاطع اداره متبوع خود را در ایستادگی در برابر چنین تغییراتی تشریح نمود. وی با قاطعیت اعلام کرد که انعطاف‌پذیری در پرونده‌های میراث فرهنگی زمانی معنا دارد که به نفع حفظ و ارتقاء جایگاه این آثار باشد، نه اینکه به ضرر آن‌ها تمام شود.
اختصاص بناهای تاریخی به فعالیت‌هایی نظیر بستنی‌فروشی یا آبمیوه‌گیری را در تضاد با شأن و هویت تاریخی این مکان‌ها دانست و بر لزوم تخصیص آن‌ها به فعالیت‌های مرتبط با صنایع دستی تأکید ورزید. این رویکرد، نشان از حساسیت بالای مدیران میراث فرهنگی نسبت به حفظ یکپارچگی و اصالت آثار تاریخی دارد.
ضرورت بازتعریف منظر تاریخی در برابر توسعه بی‌ضابطه
یکی دیگر از نگرانی‌های جدی مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اصفهان، به مسئله «حریم آثار تاریخی» بازمی‌گشت. وی با اشاره به بناهای شاخصی چون سی‌وسه‌پل و پل خواجو، بر ضرورت تعیین دقیق حریم این آثار بر اساس مطالعات کارشناسی تأکید کرد.
کرم‌زاده حفظ «منظر و پیشینه» این آثار ارزشمند در برابر ساخت‌وسازهای بی‌ضابطه و بلندمرتبه‌سازی را وظیفه‌ای ملی برشمرد و خواستار حساسیت بیشتر دستگاه قضا در این پرونده‌ها شد. این موضوع، چالشی است که بسیاری از شهرهای تاریخی با آن دست و پنجه نرم می‌کنند؛ جایی که توسعه شهری گاه بدون در نظر گرفتن مقیاس و هویت تاریخی بناها، منظر فرهنگی را مخدوش می‌سازد.
بودجه ناکافی و چالش‌های عملیاتی: اصفهان، استانی برخوردار اما نیازمند
کرم‌زاده در ادامه، به وضعیت بودجه‌ای میراث فرهنگی استان اشاره کرد و رقم ۷۳۰ میلیارد ریال بودجه ملی و رشد ۳۰۰ درصدی بودجه استانی (از ۲۲۰ به ۶۲۰ میلیارد ریال) را با وجود آنکه قابل توجه است، همچنان ناکافی دانست. وی با رد تصور رایج مبنی بر «برخوردار بودن» اصفهان و بی‌نیازی آن به امکانات، به کمبود ۴۰ دستگاه خودرو برای واحدهای اجرایی اشاره کرد که نشان‌دهنده چالش‌های عملیاتی و اجرایی در میدان عمل است. این وضعیت، ضرورت توجه ویژه مسئولان امر به تأمین منابع مالی کافی برای حفاظت و مرمت آثار تاریخی را بیش از پیش آشکار می‌سازد.
نقش خیران و تعامل قضایی: دو بال پرواز میراث فرهنگی
در ادامه این نشست، سید روح‌الله سیدالعسگری، معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان، بر دو بال کلیدی در حفاظت از میراث تأکید ورزید: مشارکت خیران و تعامل سازنده با دستگاه قضا. وی با اشاره به آمادگی برخی خیران برای کمک به پروژه‌های میراث فرهنگی، بر لزوم «فرهنگ‌سازی» برای جلب مشارکت گسترده‌تر آنان تأکید کرد.
سیدالعسگری، با اشاره به پرونده‌های ثبت ملی و پیگیری‌های قضایی برای تخریب ساختمان‌های غیرمجاز و تعدیل ارتفاع سازه‌های مزاحم در حریم آثار، خواستار بررسی دقیق‌تر و با حساسیت بیشتر پرونده‌های میراث فرهنگی از سوی قضات شد. وی به طور خاص به پرونده «ساختمان سال ۱۳۹۹ با فزونی ارتفاع در کریدور دیداری پل خواجو» اشاره کرد که با وجود پیگیری‌های قضایی، ساخت‌وساز آن از سر گرفته شده بود و این امر، ضرورت هوشیاری و اقدام قاطعانه در برابر متخلفان را گوشزد می‌کند.
صنایع دستی در گرداب بحران: آسیب‌های جنگ و ناامنی
کرم‌زاده در بخش دیگری از سخنان خود، به تأثیرات مخرب جنگ و بحران‌های امنیتی اخیر بر صنعت گردشگری و صنایع دستی اصفهان اشاره کرد. وی با بیان اینکه «جنگ و بحران‌های امنیتی اخیر، گردشگری استان را فلج و هنرمندان صنایع دستی را با افت شدید فروش مواجه و زمین‌گیر کرد»، از توقف ۳۴ روزه پروازهای فرودگاه اصفهان به عنوان عامل اصلی کاهش ورود گردشگران نام برد.
این شرایط، منجر به افت فروش بی‌سابقه در میان هنرمندان صنایع دستی شد و با توجه به سهم بالای این صنعت در اقتصاد گردشگری اصفهان، آسیب جدی به کل اقتصاد استان وارد آمد. وی بر این نکته تأکید کرد که «هنر و میراث فرهنگی، آیینه‌ای تمام‌نما از هویت یک ملت است و باید با تمام توان از آن صیانت کرد.»
خانه‌های تاریخی ابواسحاقیه: میراثی در خطر، در انتظار تدبیر
معاون میراث فرهنگی اصفهان، به وضعیت بحرانی خانه‌های تاریخی محله ابواسحاقیه، در مجاورت مسجد جامع اصفهان (ثبت جهانی یونسکو) اشاره کرد. وی با بیان اینکه این خانه‌ها بیش از یک دهه است که در شرایطی رو به ویرانی قرار گرفته‌اند، خبر از قرار گرفتن آن‌ها در فهرست آثار ملی داد.
سیدالعسگری با اشاره به جلسات متعدد با مسئولان دانشگاه علوم و حدیث، که تعهداتی نسبت به این مجموعه دارند، از نبود امکان تخریب یا آسیب به آن‌ها سخن گفت و ابراز امیدواری کرد که با قول نمایندگان مجلس برای تخصیص اعتبار و پیگیری استاندار و شورای شهر، مرمت و احیای این خانه‌های تاریخی که بخشی از هویت بصری بافت تاریخی اصفهان هستند، به زودی آغاز شود. این بخش از سخنان، نشان‌دهنده پیچیدگی پرونده‌های میراثی است که گاه با تداخل تعهدات حقوقی و مالکیتی، روند حفاظت و مرمت را با دشواری مواجه می‌سازد.
ضرورت رویکرد جامع‌نگر در حفاظت از میراث اصفهان
دکتر علی رضایی، پژوهشگر و کارشناس میراث فرهنگی، در خصوص مباحث مطرح شده در این نشست، معتقد است: «اصفهان به عنوان پایتخت فرهنگی ایران، نیازمند رویکردی جامع‌نگر در حفاظت از میراث خود است. این رویکرد باید شامل تلفیقی از قوانین به‌روز و تخصصی در حوزه میراث، بودجه‌ریزی واقع‌بینانه و متناسب با ارزش آثار، و مهم‌تر از همه، مشارکت فعال جامعه مدنی و خیران باشد.
تعامل سازنده میان دستگاه قضا و کارشناسان میراث، نه تنها از بروز خسارات جلوگیری می‌کند، بلکه به اجرای عدالت در پرونده‌های میراثی نیز کمک شایانی خواهد کرد. از سوی دیگر، تأثیر بحران‌های منطقه‌ای بر گردشگری و صنایع دستی، زنگ خطری جدی است که نیازمند اتخاذ راهبردهای حمایتی و نوآورانه برای احیای این بخش‌ها است. خانه‌های تاریخی ابواسحاقیه نیز نمونه‌ای از میراثی است که نیازمند تدبیر فوری و جدی مسئولان برای جلوگیری از نابودی کامل آن است.»
دیدگاهتان را بنویسید