هدف، تبدیل این گذر به یک موزه است
صنعت فولاد در ایران نه تنها یک حوزه تولیدی صرف بلکه رکن اساسی و ستون فقرات اقتصاد ملی محسوب می‌شود. در شرایط پیچیده تحریم‌ها و فشارهای بین‌المللی که دولت و اقتصاد کشور را هدف گرفته است، نقش حیاتی و استراتژیک این صنعت بیش از پیش به چشم می‌آید. سعید لیلاز مهرآبادی، تحلیلگر برجسته اقتصادی، در دومین همایش سالیانه فولاد کشور که در اصفهان برگزار شد، با ارائه آمار و داده‌های اقتصادی، بر اهمیت تکیه بر توان داخلی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های صنعت فولاد به‌عنوان تنها راه عبور مقاوم اقتصاد ایران از بحران‌های بیرونی تأکید کرد. وی این صنعت را نه صرفاً یک فعالیت اقتصادی و صنعتی بلکه رکن اصلی بقای اقتصادی و مقاومت ملی برشمرد و هشدار داد که بدون استحکام این ستون، اقتصاد کلان ایران شکننده خواهد بود. در ادامه، تحلیل دقیق‌تر وی از وضعیت اقتصاد ایران، نقش فولاد و چالش‌های پیش‌روی این صنعت را در قالب گزارشی تحلیلی و کارشناسی مرور می‌کنیم.
اقتصاد بی‌فولاد؛ اقتصاد بی‌پشتوانه
در این همایش تخصصی، سعید لیلاز با صراحت بیان کرد که ایران در نقطه‌ای سرنوشت‌ساز قرار دارد؛ جایی که فشارهای تحریمی و اقتصادی خارجی پایان‌پذیر نیستند و تنها امید به مذاکرات، پاسخگو نخواهد بود. وی صنعت فولاد را نه صرفاً به عنوان یک بخش تولیدی بلکه به عنوان ستون اصلی تاب‌آوری اقتصاد ملی معرفی کرد که می‌تواند تضمین‌کننده پایداری و مقاومت کشور در برابر تحریم‌ها باشد. این تحلیلگر برجسته، دو راه پیش‌رو برای اقتصاد ایران ترسیم کرد: بردگی در مقابل مقاومت اقتصادی. به اعتقاد او، مقاومت اقتصادی تنها از طریق اتکا به توان داخلی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های پیچیده صنعتی، به‌ویژه صنعت فولاد، میسر است.
رشد اقتصادی در سایه تحریم‌ها
لیلاز در ارائه آمارهای دقیق اقتصادی، نشان داد که میانگین رشد اقتصادی ایران از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۸۶ حتی از متوسط جهانی و منطقه‌ای بالاتر بوده است. نکته قابل توجه این است که در بازه ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۵ علی‌رغم تحریم‌های سنگین و بی‌سابقه سال ۱۳۹۹، ایران رشد اقتصادی مشابهی با کشورهای عربستان و امارات داشته است. این آمارها نشان می‌دهد که حتی در سخت‌ترین شرایط اقتصادی، تولید برخی کالاهای استراتژیک مانند فرآورده‌های اصلی انرژی و فولاد نه تنها متوقف نشده، بلکه رشد هم داشته‌اند. فولاد مبارکه و مجتمع‌های فولادی دیگر به‌عنوان موتور محرکه بخش صنعت کشور فعالیت کرده‌اند و نقش حیاتی آن‌ها در حفظ ثبات اقتصادی غیرقابل انکار است.
چالش‌های منابع آبی و نقدهای نادرست
یکی از موضوعات مهم مطرح شده از سوی لیلاز، نقد نکوهش عمومی صنعت فولاد به‌دلیل مصرف آب بود. وی با استناد به داده‌های علمی، تاکید کرد مصرف آب در صنعت فولاد به‌مراتب کمتر از کشاورزی سنتی و محصولات پرمصرفی مانند برنج و هندوانه است. این نکته مهم نشان می‌دهد که انگشت اتهام به سوی صنعت فولاد به‌خاطر مصرف آب، از منظر علمی و واقعی قابل قبول نیست و جای بررسی دقیق‌تر و سیستماتیک دارد.
ناترازی‌ها و مدیریت ناکارآمد منابع
لیلاز به عدم هماهنگی سیاست‌گذاران و صدور بخشنامه‌های متناقض از سوی نهادهای دولتی اشاره کرد که موجب ناترازی و هدررفت منابع ملی شده است. یکی از آسیب‌های جدی صنعت فولاد، عدم تأمین زیرساخت‌های لازم مانند برق، آب و گاز برای کارخانه‌ها بوده که ناشی از برنامه‌ریزی غیرکارشناسی و مدیریتی است. این ناهماهنگی‌ها منجر به تشدید مشکلات تولید و کاهش بهره‌وری شده است.
ضرورت اصلاحات ساختاری در بخش اقتصادی
تحلیلگر اقتصادی تأکید کرد که اصلاح تدریجی قیمت‌گذاری‌ها، نظم‌دهی مالی و مقابله با فساد بانکی پیش‌شرط لازم برای هر سیاست ارزی و تجاری موفق است. به گفته وی، اجرای سیاست‌هایی مانند تک‌نرخی کردن ارز بدون کنترل تورم، بحران‌های اجتماعی و اقتصادی را افزایش خواهد داد. این تحلیل عمیق و علمی نشان‌دهنده ضرورت طراحی و اجرای دقیق برنامه‌های اصلاحی در ساختار اقتصادی کشور است.
اقتصاد مقاومتی در پرتو فولاد
لیلاز با توصیه به مطالعه اثر کلاسیک «لویاتان» توماس هابز، اشاره کرد که روابط قدرت و واقعیت‌های اجتماعی باید واقع‌گرایانه تحلیل شوند. در این چارچوب، اقتصاد مقاومتی بدون ستون‌های مستحکمی مانند صنعت فولاد نمی‌تواند محقق شود. وی هشدار داد که اگر این ستون‌های اساسی اقتصادی سقوط کنند، کل ساختار اقتصادی کشور فرو خواهد ریخت و پیامدهای ناگواری برای ثبات و توسعه کشور به دنبال خواهد داشت.
با توجه به سخنان سعید لیلاز، صنعت فولاد نقش بی‌بدیلی در حفظ تاب‌آوری اقتصادی ایران ایفا می‌کند و هرگونه فداکاری یا بی‌توجهی به این بخش استراتژیک، می‌تواند پیامدهای زیانباری داشته باشد. شرایط پیچیده فشارهای تحریمی و اقتصادی، لزوم حرکت به سمت تقویت ظرفیت‌های داخلی از جمله توسعه صنعتی فولاد را بیش از پیش ضروری کرده است. اگر سیاست‌گذاران بتوانند با رویکرد علمی، اصلاحات ساختاری و مدیریت منابع کشور را بهبود بخشند و از ظرفیت‌های عظیم این صنعت بهره‌مند شوند، اقتصاد ایران مسیر پایداری و رشد را خواهد پیمود.
دیدگاهتان را بنویسید