ورود ناگهانی و بدون هماهنگی چند اسبسوار و موتورسوار به بستر زایندهرود در روزهای اخیر، موجی از نگرانی را میان مردم و مدیران محلی برانگیخته است؛ اتفاقی که بهگفته متولیان، فاقد هرگونه مجوز ورزشی و قانونی بوده و میتواند به عادیسازی تخلفات و آسیبدیدگی این اثر طبیعی ملی منجر شود.
هشداری جدی در دل یک رود خاموش
به گزارش سرویس شهری پایگاه خبری سپاهان خبر در روزهایی که زایندهرود بهعنوان بزرگترین رودخانه فلات مرکزی ایران با چالشهای خشکسالی و فشارهای زیستمحیطی دستوپنجه نرم میکند، انتشار فیلم و تصاویر حضور چند اسبسوار و موتورسوار در بستر خشک این رودخانه حساسیتبرانگیز شد. پیگیریهای انجامشده نشان داد این افراد نه عضو هیئتهای ورزشی بوده اند و نه مجوزی از اداره کل ورزش و جوانان داشته اند. یعنی یک جرکت خودجوشِ ، بیدلیل و بیمنطق.
مخالفت با تغییر کاربری و عادیسازی خشکی رودخانه
حسن ساسانی، مدیرعامل شرکت آب منطقهای اصفهان، در گفتوگو با خبرگزاری فارس ضمن محکوم کردن این حرکت در خصوص ضرورت حفاظت از بستر رودخانه گفته بود
” این رودخانه با تمام چالشهایی که در سالهای اخیر داشته، هنوز هم بخش مهمی از حیات، سرسبزی و فرهنگ مردم منطقه را شکل میدهد. حفاظت از آن یک ضرورت اجتنابناپذیر است و کوچکترین دخل و تصرف در بستر و حریم آن میتواند آسیبی جدی و غیرقابلجبران ایجاد کند.”
به گفته ساسانی شرکت آب منطقهای اصفهان با هرگونه تغییر کاربری موقت یا دائمی در بستر رودخانه «بهشدت مخالف» است و همچنین «با هر اقدامی که وضعیت خشکبودن زایندهرود را عادی جلوه دهد» مخالفت میکند.
واکنش آب منطقهای؛ «هیچ مجوزی صادر نشده است»
وی همچنین گفته بود، ورود اسب سواران و موتورسواران به حریم رودخانه بدون هماهنگی با هیچ دستگاه مسئول انجام شده و این افراد جزو هیئتهای ورزشی استان نیستند و در روزهای آینده موضوع را از طریق اداره کل ورزش و جوانان استان پیگیری خواهیم کرد. در ادامه و پس از گذشت حدود یک هفته از این صحبت مدیرعامل، خبرنگار اخبار اصفهان ضمن تماس با محمد شفایی مدیر روابط عمومی این شرکت جویای نتیجه شد، وی در ابتدا گفت: بهدنبال این رخداد، مکاتباتی با اداره کل ورزش و جوانان استان و هیئتهای اسبسواری و موتورسواری انجام شده تا از تکرار چنین اقداماتی جلوگیری شود و در صورت ورود مجدد افراد متفرقه به بستر رودخانه، برخورد قانونی صورت گیرد. شفایی در ادامه افزود: هیئت سوار کاری استان اعلام کرده اند سوار کارانی که به بستر رودخانه وارد شده اند افراد متفرقه ای بوده اند که هیچ گونه ارتباطی با هیئت سوار کاری نداشته اند. وی در خصوص ورود موتورسواران به بستر رودخانه نیز همین مطلب را از زبان سخنگوی هیئت موتورسواری استان اعلام کرد.
نقش مردم در جلوگیری از استفاده نادرست از بستر رودخانه
فارغ از این که سوار کاران یا موتور سوارانی که وارد محدوده رودخانه شده اند زیر نظر هیئت ورزشی و تشکل خاصی بوده اند یا نه!؟ باید دید چنین حرکتی چه تبعات اجتماعی و زیستمحیطی در سطح جامعه میتواند داشته باشد.
حشمت الله انتخابی یک پژوهشگر و دوست دار محیط زیست است. او معتقد است استفاده از عبارتهایی مانند «اسبسواری یا موتورسواری غیرمجاز» در این زمینه نادرست است، زیرا در بستر رودخانهها نه اسب سواری مجاز وجود دارد و نه موتورسواری، و نه هیچ مجوز دیگر ورود.
انتخابی افزود: این برداشت نادرست ناشی از تصور نادرستی است که برخی افراد یا نهادها گمان کنند میتوان برای استفادههای خاص، مجوز صادر کرد، در حالی که در واقعیت، هیچ تفاوتی بین افراد یا نهادها وجود ندارد و همه باید به قوانین یکسان پایبند باشند.
وی به حرکت چندی پیش شهرداری اصفهان برای برگزاری جشن در بستر رودخانه اشاره کرد که البته مخالفت مردم مانع از انجام آن شد. حشمت الله انتخابی همچنین بر اهمیت واکنش مردم تأکید میکند و میگوید «اگر مردم نسبت به این نوع فعالیتها واکنش نشان دهند، اعم از مخالفت مستقیم یا از طریق رسانهها، میتوان از تکرار این رفتارهای نادرست جلوگیری کرد. در نتیجه، نقش مردم در کنترل و جلوگیری از استفاده نادرست از بستر رودخانهها بسیار مهم است و همکاری و واکنش صحیح جامعه میتواند کاهش این نوع فعالیتها را به همراه داشته باشد.» وی همچنین از آسیب فراوانی که حرکت اسب و موتور میتواند بر بستر رودخانه ایجاد کند صحبت کرد.
حرکت موتورسواران و اسبسواران در بستر خشک زایندهرود، فریاد غیر مستقیم به نابسامانی مدیریت آب و خشکسالی
از آنچه تاکنون گفته شد می توان این طور نتیجه گرفت که ورود به حریم زایندهرود توسط موتور سواران و سوار کارانی که متعلق به دسته، تشکل یا هیچ هیئت ورزشی نبوده اند اقدامی توسط تعدادی افراد متفرقه بوده است که گاها هیچ گونه دغدغه مندی نسبت به محیط زیست و آثار باستانی ندارند و حتی این حرکت می تواند مسیری باشد برای عادی سازی بستر خشک زاینده رود، اما یک پژوهشگر در این باره نظر متفاوتی دارد، به گفته پارسا خرد پیشه بی تردید، حرکت موتورسواران و اسبسواران در بستر خشک زایندهرود، بیش از هر چیز فریاد غیر مستقیم اعتراضی است به نابسامانی مدیریت آب و خشکسالی فزایندهای که این رودخانه افسانهای را به زمینی تشنه و ترک خورده تبدیل کرده است. این جامعه شناس می گوید: در شرایطی که آلودگی هوا و گرمایش زمین زندگی را بر مردم این خطه دشوار کرده، این اقدام را میتوان واکنشی اعتراضی هرچند نامناسب به اوضاع نابسامان آبی و محیط زیستی منطقه تفسیر کرد.
با این حال به اعتقاد او، این اعتراض ناخودآگاه به تشدید بحران دامن میزند. خرد پیشه ادامه داد: بستر به ظاهر خشک رودخانه، در حقیقت اکوسیستمی زنده و شکننده است که ورود غیرمجاز به آن، آخرین نشانههای حیات را نابود میکند و امید بازگشت جریان آب را بیشتر از پیش به یأس تبدیل میکند. ” در دورانی که تغییرات اقلیمی و خشکسالیهای پیاپی حیات وجودی رودخانه را تهدید میکند، این رفتار ناهمساز با بحران، هم پیامدهای اکولوژیک فاجعهباری دارد و هم نماد گسست فزاینده انسان از طبیعت در شرایط بحرانی است.
این پژوهشگر همچنین در خصوص برخورد با این افراد از طریق قانون گفت: در برابر این چالش چندبعدی، برخورد قانونی به تنهایی نه کافی است و نه عادلانه ” جامعهای که با بحران آب و هوای آلوده دست و پنجه نرم میکند، به راهکارهای جامعتری نیاز دارد: وی افزود: از یک سو ایجاد فضای شنیده شدن اعتراضات محیط زیستی از مجاری قانونی، و از سوی دیگر ارائه آموزشهای مؤثر درباره پیوند نامرئی بین خشکی زایندهرود و آلودگی هوا، بین تغییرات اقلیمی و الگوی مصرف آب. خرد پیشه گفت: اینجاست که نقش نهادهای دولتی و مدنی نه به عنوان مجری قانون که به عنوان تسهیلگر گفتوگو و تغییر رفتار پررنگ میشود.
ضرورت پاسداری از یک شریان حیاتی
آنچه بسیار مهم است اینکه؛ زایندهرود با طول بیش از ۴۰۰ کیلومتر، تنها یک رودخانه نیست؛ شریان حیاتی منطقه مرکزی ایران است که از زاگرس تا گاوخونی امتداد مییابد و امروز بیش از هر زمان دیگری، نیازمند حفاظت، نظارت و مشارکت عمومی است.
ورود بدون مجوز اسبسواران و موتورسواران شاید در ظاهر اتفاقی ساده بهنظر برسد، اما در واقع هشداری جدی است؛ هشداری درباره اینکه کوچکترین غفلت میتواند میراث طبیعی هزارساله را با تهدید مواجه کند.











دیدگاهتان را بنویسید