جواد امام، معاون وزیر نیرو در دولت اصلاحات / ایده نصب پنلهای خورشیدی در تمام ساختمانهای دولتی ایران از دیدگاه زیستمحیطی و توسعه پایدار بسیار ارزشمند است. این طرح در ظاهر میتواند به کاهش وابستگی به انرژی فسیلی و کاهش آلودگی هوا کمک کرده و هزینههای بلندمدت تأمین برق را کاهش دهد.
با این حال، اجرایی شدن این طرح در مقیاس ملی و در کوتاهمدت با چالشهای قابل توجهی مواجه است که باید بهطور دقیق بررسی شود. از مسائل اقتصادی گرفته تا محدودیتهای زیرساختی و اجرایی، این مقاله به بررسی جامع ابعاد مختلف این طرح و فاصله آن با واقعیت میپردازد.
۱. محدودیت توان تولید داخلی و وابستگی به واردات
یکی از موانع اصلی اجرای این طرح در مقیاس وسیع، ظرفیت محدود تولید داخلی تجهیزات خورشیدی است. اگرچه ایران در سالهای اخیر پیشرفتهایی در تولید پنلهای خورشیدی داشته است، اما توان تولید داخلی در حال حاضر برای تأمین نیاز پروژهای به این گستردگی کافی نیست. علاوه بر این، بسیاری از اجزای کلیدی مانند اینورترها، باتریهای ذخیرهسازی، و تجهیزات کنترل از خارج از کشور وارد میشوند.
۲. زمانبر بودن سفارش به سازندگان داخلی و خارجی
حتی در صورت تکیه بر تولید داخلی، فرآیند تولید و تحویل تجهیزات به دلیل محدودیت ظرفیت تولیدکنندگان داخلی زمانبر است. سازندگان داخلی ممکن است نتوانند به سرعت و در حجم بالا تجهیزات لازم را تأمین کنند. همچنین در مواردی که نیاز به سفارش به تولیدکنندگان خارجی وجود داشته باشد، زمان تولید، حملونقل، و ترخیص کالا از گمرک به این تأخیر اضافه میشود. این عوامل باعث میشود اجرای طرح در بازه زمانی کوتاهمدت، مثلاً یک سال، غیرممکن به نظر برسد.
۳. چالشهای اقتصادی و پراکندگی جغرافیایی
هزینه بالای نصب و پراکندگی: تولید انرژی یکی از مشکلات اساسی این طرح، هزینه بالای نصب پنلهای خورشیدی در هر ساختمان به صورت مستقل است. هزینه نصب تجهیزات خورشیدی برای هر کیلووات تولید برق حدود ۱۰ تا ۱۵ میلیون تومان است. اگر هر ساختمان دولتی به طور متوسط به ۱۰ کیلووات برق نیاز داشته باشد، هزینه اولیه نصب تجهیزات در هر ساختمان به ۱۵۰ میلیون تومان میرسد. با در نظر گرفتن هزاران ساختمان دولتی در سراسر کشور، هزینه کلی این طرح به دهها هزار میلیارد تومان خواهد رسید که در شرایط فعلی اقتصادی کشور، تأمین آن از منابع دولتی بسیار دشوار است.
۴. بوروکراسی اداری و چالشهای زیرساختی
ثبت سفارش و ترخیص گمرکی: فرآیند واردات تجهیزات خورشیدی نیازمند عبور از مراحل متعدد ثبت سفارش، تأییدیههای وزارت صمت، و ترخیص کالا از گمرک است. این بوروکراسی طولانی میتواند اجرای طرح را به تأخیر بیندازد. علاوه بر این، نبود یک سیاست هماهنگ و شفاف در واردات تجهیزات خورشیدی، بهویژه در شرایط تحریمی، مشکلات بیشتری ایجاد میکند.
محدودیت فضای نصب: بسیاری از ساختمانهای دولتی، بهویژه ساختمانهای قدیمی، فضای کافی برای نصب پنلهای خورشیدی ندارند. در چنین مواردی ممکن است نیاز به استفاده از زمین یا ساخت سازههای جدید برای نصب پنلها باشد که هزینههای اضافی ایجاد میکند.
دیدگاهتان را بنویسید